ျမန္မာ-တ႐ုတ္ ပို္က္လိုင္းေၾကာင့္ပဋိပကၡပိုမိုလိမ့္မည္ဟုဆို

ေသာမတ္စ္ေမာင္ေရႊ ေသာၾကာေန႔၊ ဧၿပီလ ၀၁ ရက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ၁၄ နာရီ ၅၂ မိနစ္ .

ခ်င္းမိုင္(မဇၩိမ)။ ။ျမန္မာျပည္တြင္းေဆာက္လုပ္ဆဲေရနံႏွင့္ဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္းႏွစ္ခုေၾကာင့္ ထိုေဒသတေလွ်ာက္ရွိ အရပ္သားမ်ားအေပၚ ႀကီးမားေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေစခဲ့သည္သာမက ယခုထက္ပိုမိုသည့္ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားပိုမိုျဖစ္လာႏုိင္ေၾကာင္းႏိုင္ငံတကာ ေျမကမၻာ ေစာင့္ေရွာက္ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႔EarthRightsInternational–ERI၏အစီရင္ခံစာတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္။

                                          ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ေဒဝူးအင္တာေနရွင္နယ္ ျမန္မာ႐ံုးခ်ဳပ္ပံု (ဓါတ္ပံု မဇၥ်ိမ)

ERIအစီရင္ခံစာတြင္အဓိကေရးသားေဖာ္ျပခံရေသာကုမၸဏီမွာကိုရီးယားကုမၸဏီျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကိုျဖတ္ ၍တ႐ုတ္ႏိုင္ငံယူနန္ျပည္နယ္အေရာက္ေရနံႏွင့္ဓာတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္း တည္ေဆာက္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ (ဓာတ္ပံု - မဇၩိမ)

ျမန္မာ့အေနာက္ဘက္ ကမ္း႐ိုးတန္းမွ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ယူနန္ေဒသအေရာက္ ေရနံႏွင့္ ဓာတ္ေငြ႔မ်ား သယ္ပို႔ေပးမည့္ ပိုက္လိုင္းမ်ား တည္ေဆာက္ေနျခင္းေၾကာင့္ ေျမသိမ္းယူမႈမ်ား၊ အဓမၼလုပ္အားေပးမ်ား၊ အရမ္းကာေရာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္ဟု ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ ERI အဖြဲ႔ၾကီးက ဆုိသည္။

’’ဒီစီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ေဒသခံေတြက အခုကတည္းက ဒုကၡေတြ ခံစားေနရၿပီ။ သူတို႔အတြက္လည္း ဒီစီမံကိန္းေၾကာင့္ ဘာအက်ဳိးေက်းဇူးမွ ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါက သူတို႔ ဒီစီမံကိန္းကို ဆန္႔က်င္ရတဲ့ ပထမအေၾကာင္းျပခ်က္ပဲ။ ရြာသားေတြမွာ သူတုိ႔ေျမေတြလည္း ဆံုးရေသးတယ္။ ဒီစီမံကိန္းေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ သြင္းအားစုေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေပးတာလည္း မရွိဘူး။ ရြာသားေတြ စိတ္ထဲမွာ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြ ျပဳသမွ်ႏုရတဲ့ဘဝ ေရာက္ေနၿပီလို႔ ခံစားေနၾကရတယ္’’ဟု ERI အၾကီးတန္းသုေတသီလဲျဖစ္၊ ယခု အစီရင္ခံစာကို အတူတြဲဖက္ေရးသား ျပဳစုသူ မက္သယူးစမစ္ Matthew Smith က မဇၩိမကို ေျပာသည္။

ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းေၾကာင့္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ေပၚေပါက္လာေစႏိုင္သည္ဟုလည္း ယခုအစီရင္ခံစာက သတိေပးထားသည္။

ဤအျငင္းပြားဖြယ္ ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စန္းထလာေနေသာ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ က႑တြင္အၾကီးဆံုးႏွင့္ေငြကုန္ေၾကးက် အမ်ားဆံုး စီမံကိန္းတခုျဖစ္ၿပီး ယင္းတြင္ ေဒဝူးအင္တာေနရွင္နယ္၊ KOGAS၊တ႐ုတ္အမ်ဳိးသား ေရနံေကာ္ပိုေရးရွင္း CNPC ၊ ONGC Videsh ၊ အိႏၵိယဓာတ္ေငြ႔အာဏာပိုင္အဖြဲ႔ GAIL၊ျမန္မာအစိုးရပိုင္ စြမ္းအင္ကုမၸဏီ ျမန္မာေရနံႏွင့္ ဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း MOGE တို႔ ပါဝင္လုပ္ကိုင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။

ဤေဒၚလာဘီလီယံေပါင္းမ်ားစြာ ကုန္က်မည့္ ကီလိုမီတာ ၈ဝဝ ရွည္ ပိုက္လိုင္းႏွစ္လိုင္း စီမံကိန္းတြင္ ေရႊသဘာဝဓာတ္ေငြ႔ေျမမွ ရခိုင္ကမ္း႐ိုးတန္းသို႔ ေရေအာက္ပိုက္လိုင္းျဖင့္ ဆက္သြယ္ကာ ကုန္းတြင္းေရနံဆိပ္ကမ္းတခု တည္ေဆာက္ေပးရန္လည္း ပါဝင္သည္။

လတ္တေလာ ေဆာက္လုပ္ေနသည္မွာ ကုန္းတြင္းေရနံဆိပ္ကမ္းတခုျဖစ္ၿပီး ယင္းမွတဆင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွ သယ္ေဆာင္လာေသာ ေရနံစိမ္းမ်ားကို ယူနန္ျပည္နယ္ႏွင့္ အနီးပတ္ဝန္းက်င္ ေဒသမ်ားသို႔ အျမန္သယ္ပို႔ေပးႏိုင္လိမ့္မည္။

ယခုစီမံကိန္းအတြက္ ပို္က္လိုင္းတည္ေဆာက္မည့္လမ္းတေလွ်ာက္ ရွင္းလင္းခဲ့ရာ ရြာသားအမ်ားအျပားကို ေလ်ာ္ေၾကး မျဖစ္စေလာက္သာ ေပးၿပီး၊ သူတို႔ေျမမ်ားကို အတင္းအၾကပ္ သိမ္းယူခဲ့သည္။ ျမန္မာအစိုးရပိုင္ ျမန္မာ့ေရနံႏွင့္ ဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းမွ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ပိုက္လိုင္းတည္ေဆာက္မည့္ လမ္းတေလွ်ာက္ရွိ ေဒသခံမ်ားသို႔ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ မတ္လအတြင္းက ေပးပို႔ခဲ့ေသာ စာတေစာင္ကို ERIက ရရွိခဲ့ၿပီး ထိုစာတြင္ ေဒသခံ ရြာသားမ်ားကို ၅ ရက္အတြင္း မိမိတို႔ပိုင္ေျမမ်ားေပၚမွ ထြက္ခြါသြားရန္ ေမာင္းထုတ္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္။

အဆိုပါစာတြင္ ျမန္မာ့ေရနံဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းႏွင့္ ေဒဝူးအင္တာေနရွင္နယ္တို႔ ခ်ဳပ္ဆိုထားေသာ စာခ်ဳပ္ကို ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပထားၿပီး၊ ရြာသားမ်ားကို ယင္းတုိ႔စိုက္ပ်ဳိးထားေသာ သီးႏွံမ်ားအား သည္အတုိင္း ထားခဲ့ၿပီး ထြက္ခြါသြားရန္ ေမာင္းထုတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ပိုက္လိုင္းတည္ေဆာက္ေရးတြင္သံုးမည့္ေဆာက္လုပ္ေရးပစၥည္းမ်ားကိုမေကြးတိုင္းအတြင္း ေလ်ာ္ေၾကးမေပးဘဲ သိမ္းယူထားသည့္ ေျမေပၚတြင္ စုပံုထားသည္ကို ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက ေတြ႔ရပံု။ (ဓာတ္ပံု - ERI)

မၾကာေသးခင္က ကိုရီးယားသံမဏိကုမၸဏီPoscoက ဝယ္ယူလိုက္ေသာ ေဒဝူးအင္တာ ေနရွင္နယ္ကလည္း သူတုိ႔တြင္ ေဒသခံမ်ားအတြက္ေဆးခန္းမ်ား တည္ေဆာက္ေပးျခင္း အပါအဝင္ ေကာ္ပိုရိတ္လူမႈတာဝန္ယူမႈ အစီအစဥ္CorporateSocialResponsibilityprogramရွိေၾကာင္းေျပာဆိုကာသူတုိ႔ကုမၸဏီ ဤပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ေနမႈကို ကာကြယ္ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ERIကမူ အဆုိပါ ေဒဝူး၏ ေဆးခန္းမ်ားသည္ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း၌ ေဒသခံရြာသားမ်ားကို ျမန္မာစစ္တပ္က အတင္းအၾကပ္ ေဆာက္လုပ္ခိုင္းခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု ျပန္လည္ေခ်ပေျပာဆိုထားသည္။ ယင္းသို႔ ေဆာက္လုပ္ျခင္းအတြက္ ေဒသခံရြာသားမ်ားကို တိုင္ပင္ေျပာဆုိျခင္းလည္း မရွိ၊ ေဆာက္လုပ္ရာတြင္ ပါဝင္လုပ္အားေပးခဲ့ရျခင္းအတြက္လည္း တစံုတရာ ေငြေၾကးေပးအပ္ခဲ့ျခင္း မရွိဟု ေျပာသည္။

’’ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္တာေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ေပၚေပါက္လာႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့အေၾကာင္းႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ၾကိဳတင္သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုသတိေပးခ်က္ေတြဟာကၽြဲပါးေစာင္းတီးပဲ ျဖစ္သြားပံုရပါတယ္။ ကုမၸဏီရဲ႕ အၾကီးတန္း အမႈေဆာင္အရာရွိေတြကို ေရႊသဘာဝဓာတ္ေငြ႔ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ERIကကိုယ္စားလွယ္ေတြ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္အတြင္းက လူကိုယ္တိုင္ေတြ႔ဆံုၿပီး သတိေပးခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ အခုထိေတာ့ အခုလို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈကိစၥေတြကို ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းမွာ ပါဝင္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြက ေလးေလးနက္နက္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ လကၡဏာ မေတြ႔ရေသးပါဘူး’’ ဟု စမစ္က ေျပာသည္။

’’ေဒဝူးေကာ၊ CNPC ကုမၸဏီေတြပါ လူ႔အခြင့္အေရး သက္ေရာက္မႈဆိုင္ရာ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈေတြ လုပ္တာ မေတြ႔ရေသးဘူး။ က်ေနာ္တို႔သိသေလာက္ ဒီကုမၸဏီေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ရင္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ စနစ္ေတြ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ဘာတခုမွ မရွိေသးဘူး’’ ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။

ပိုက္လိုင္းတည္ေဆာက္မည့္ စီမံကိန္းတေလွ်ာက္ အနည္းဆံုးတပ္ရင္း ၂၈ ရင္း တပ္စြဲထားသည္ဟု ERI အဆိုအရ သိရသည္။ အဆုိပါတပ္ရင္းမ်ားမွ တပ္သားမ်ားကို စီမံကိန္းရန္ပံုေငြျဖင့္ ေထာက္ပံ့မႈမ်ား ျပဳလုပ္ထားဖြယ္ရွိသည္ဟုလည္း ဆိုသည္။

ျမန္မာ့ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ား ခ်ဳပ္ဆိုထားေသာ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္မ်ားအရ စီမံကိန္းလံုၿခံဳေရးအတြက္ ျမန္မာစစ္တပ္က တာဝန္ယူရမည္ဟု ERIအစီရင္ခံစာက ဆိုသည္။ ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းေၾကာင့္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း ျမန္မာစစ္တပ္က ေနာက္ထပ္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ထပ္မံက်ဴးလြန္လာေစမည္ကိုပါ အစီရင္ခံစာ ေရးသူမ်ားက ရတက္မေအး ျဖစ္ေနၾကသည္။

ပို္က္လိုင္းတည္ေဆာက္မည့္လမ္းေၾကာင္းသည္မၾကာေသးခင္က စစ္အစိုးရႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားေသာ ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ေျမာက္ပိုင္းတပ္မဟာ၁ႏွင့္ျမန္မာစစ္တပ္မ်ားအၾကီးအက်ယ္ တုိက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လမ္းေၾကာင္းေပၚတြင္ ရွိသည္။ ဤတပ္မဟာ ၁ သည္ သူတုိ႔၏ ညီေနာင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားျဖစ္ေသာ တပ္မဟာ ၃ ႏွင့္ ၇ တို႔ကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာစစ္တပ္က ကမ္းလွမ္းခဲ့သည့္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔ေရးအဆိုကို ျငင္းဆန္ခဲ့သူမ်ား ျဖစ္သည္။

ပို္က္လိုင္းစီမံကိန္းေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာမည့္အေရးႏွင့္ အရပ္သားမ်ားအေပၚ အႏၲရာယ္ က်ေရာက္မည္ကို စီမံကိန္းတြင္ ပါဝင္ေနသည့္ ကုမၸဏီမ်ား စိုးရိမ္ပူပန္ခဲ့မည္ဆုိပါက ’’စီမံကိန္းမ်ားကိုခ်က္ခ်င္းေရႊ႔ဆိုင္းထားလိုက္မည္ျဖစ္ကာ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားေနရာသို႔ အတင္းတုိးဝင္သြားေရာက္မည္ထက္အႏၲရာယ္ေလ်ာ့ပါးသက္သာေစေရးကိုသာ လုပ္ေဆာင္ၾကမွာျဖစ္သည္’’ ဟု စမစ္က ေျပာသည္။

ပို္က္လိုင္းနယ္ေျမအတြင္း သူတုိ႔ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမ်ားရွိကာ စစ္အစိုးရႏွင့္ ရယူထားေသာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ တဲတဲမွ်သာ က်န္ေတာ့သည့္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ KIA မွ အၾကီးတန္း အရာရွိတဦးကလည္း ျမန္မာစစ္တပ္သည္ ေဒသတြင္းရွိ ရြာသားမ်ားကို အတင္းအၾကပ္ ျပည္သူ႔စစ္ထဲ ဝင္ခိုင္းေနသည္ဟု ERI ကို ေျပာသည္။

ERI က လွ်ဳိ႕ဝွက္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ရြာသားမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈမ်ားအရလည္း ပိုက္လိုင္းကာကြယ္ေရး ျပည္သူ႔စစ္အဖြဲ႔မ်ား ျဖစ္ဟန္ရွိသည့္ အဖြဲ႔အတြင္း အတင္းအၾကပ္ ဝင္ခိုင္းေနသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္။ ယင္းသည္ ပဋိပကၡ ၾကီးထြားလာေတာ့မည္ကို ျပသေနသည့္ နိမိတ္ဆိုးတရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။