စရိတ္မွ်ေပး က်န္းမာေရးဆီသို႔

ထြန္းထြန္း ေသာၾကာေန႔၊ ဧၿပီလ ၀၁ ရက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ၁၆ နာရီ ၂၄ မိနစ္ .

နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ)။ ။ အမ်ားျပည္သူ က်န္းမာေရးအတြက္ “စရိတ္မွ်ေပးက်န္းမာေရး”အစီအစဥ္ကို ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပ႒ာန္းထားေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ေသးေၾကာင္း ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ ပါတီမ်ားက ေျပာသည္။

“စရိတ္မွ်ေပးက်န္းမာေရး”မူဝါဒကိုခ်မွတ္လုပ္ကိုင္ေသာ္လည္းတိက်သည့္စနစ္မရွိျခင္းေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ရေၾကာင္း အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစု NDFပါတီ ဥကၠ႒ ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္းက မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

တုိင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးတစညပါတီ ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ ဦးဟန္ေရႊကမူ အစိုးရက ျပ႒ာန္းထားသည့္ ႏုိင္ငံေတာ္ အသုံးစရိတ္ စာရင္းတြင္ က်န္းမာေရးက႑အတြက္ အသံုးစရိတ္ နည္းပါးေနျခင္းက ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးအတြက္ ထိေရာက္စြာ ဝန္ေဆာင္မႈ မေပးႏုိင္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သံုးသပ္သည္။

ရွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ားဒီမိုကရက္တစ္ပါတီSNDPဒုဥကၠ႒ျဖစ္သူ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးစိုင္းေဆာင္ဆီကလည္း က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ား နည္းပါးျခင္း၊ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ အေျခခံ က်န္းမာေရးဗဟုသုတ နည္းပါးျခင္းမ်ားႏွင့္ သက္ဆုိင္သည္ဟု ဆိုသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ေက်းလက္ႏွင့္ ေဒသႏၲရ က်န္းမာေရးဌာနမ်ား တည္ေဆာက္ေနၿပီး ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ေက်းလက္ က်န္းမာေရးဌာန ၁၃၃၇ ခုႏွင့္ ေဒသႏၲရ က်န္းမာေရးဌာန ၆၄ ခု ရွိခဲ့ရာမွ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္တြင္ ေက်းလက္ ၁၅ဝ၈ ႏွင့္ ေဒသႏၲရ ၈၆ ခုအထိ ရွိလာသည္ဟု ၂ဝ၁၁ ဇန္နဝါရီလ ၃ ရက္ေန႔ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာပါ ႏိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေကာင္စီလက္ထက္ ႏိုင္ငံတဝွန္း ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာေသာ အေျခခံ အေဆာက္အအံုမ်ား - ပညာေရးႏွင့္ က်န္းမာေရးက႑ ေဆာင္းပါးတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ’’စရိတ္မွ်ေပးက်န္းမာေရး’’မေအာင္ျမင္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္း၊ ၾကံဳေတြ႔ရသည့္ အခက္အခဲ၊ ျပင္ဆင္သင့္သည္မ်ား၊ ပါတီ၏ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ မူဝါဒႏွင့္ လက္တေလာ ျပ႒ာန္းထားသည့္ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္အေပၚ အျမင္သေဘာထားမ်ားကုိ သိရွိႏုိင္ရန္ ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားကို မဇၥ်ိမသတင္းေထာက္ ထြန္းထြန္းက ေမးျမန္းထားပါသည္။

အန္ကယ္တို႔ပါတီေတြအေနနဲ႔က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးဘယ္လိုမ်ဳိးမူဝါဒေတြခ်မွတ္လုပ္ကိုင္သြားမယ္လို႔ စီစဥ္ထားပါသလဲ။

ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္း

(အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစုပါတီ - NDF)

“က်န္းမာေရးလုိ႔ကေတာ့ဗ်ာ… နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္ သိပ္နည္းေနတဲ့ ကိစၥကို ေရွ႕မွာ တိုးျမႇင့္ၿပီးေတာ့ သံုးသြားဖို႔ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါကေတာ့ အဓိကေပါ့။ ဘာလုိ႔ဆိုေတာ့ ေငြရွိမွပဲ လုပ္ငန္းေတြက လုပ္လို႔ ရတာကိုး။ ေနာက္တခုကေတာ့ က်န္းမာေရးစနစ္ေပါ့။ ၿမိဳ႕ၾကီးေတြေပၚမွာ ရွိေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြတင္ မဟုတ္ဘူးေပါ့၊ ေတာေနလူတန္းစားေတြေကာ ဘာေကာ အားလံုး လက္လွမ္းမီတဲ့ က်န္းမာေရး အဆင့္မ်ဳိးေပါ့။ အဲဒါ ဖန္တီးေပးရမယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ သာမန္လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ အဆင့္ေလာက္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါေလာက္ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ နယ္အႏွံ႔ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ရြည္ရြယ္ခ်က္ထားၿပီးေတာ့ လုပ္သြားဖို႔ေပါ့ေလ”

“ေနာက္တခုကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေဆးပညာအဆင့္ကို ဒီ့ထက္ပိုၿပီးေတာ့ ျမႇင့္္တင္သြားဖို႔အတြက္။ ဒါကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဆရာဝန္ေတြေကာ၊ ဆရာမေတြေကာ အားလံုးေပါ့။ က်န္းမာေရး လုပ္သားေတြေကာ။ ဒါေတြကိုလည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ အဆင့္ျမႇင့္သြားဖို႔ေပါ့။ အဲဒီလို ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ က်ေနာ္တုိ႔ ထားပါတယ္”

“အဓိကကေတာ့ဗ်ာ… ပိုက္ဆံမရွိလို႔ အေသခံရမယ္ဆိုတာမ်ဳိး၊ မကုသႏုိင္ဘူးဆိုတာမ်ဳိးေပါ့။ ဒါကိုေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုမွ လက္မခံသင့္ဘူးလုိ႔ ယူဆပါတယ္”

ဦးစိုင္းေဆာင္ဆီ

(ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ - SNDP)

“က်န္းမာေရးပတ္သက္တဲ့ မူဝါဒကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခုလက္ရွိထက္ ျမႇင့္တင္ဖို႔ေပါ့ဗ်ာ။ ေက်းလက္ကို ပိုၿပီး ဦးစားေပးရမွာပဲ၊ က်ေနာ္တုိ႔ မူဝါဒကေတာ့။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ ေက်းလက္က အလွမ္းေဝးတာကိုး။ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ေစာင့္ေရွာက္မႈကုိ ရေအာင္ ပိုၿပီး တိုက္တြန္းေပးရမွာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ လုပ္စရာေတြကလည္း အမ်ားၾကီး ျဖစ္ေနတာကိုး။ က်ေနာ္တုိ႔က ပညာေရးနဲ႔ က်န္းမာေရး စိတ္ဝင္စားပါတယ္”

ဦးဟန္ေရႊ

(တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ - တစည)

“က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေယဘုယ်သေဘာထားကေတာ့ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းေတြကို အထူးဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ဆုိတဲ့ မူဝါဒ ရွိပါတယ္။ အဲဒီထဲကမွ ေလာေလာဆယ္မွာ က်ေနာ္တို႔ ႏုိင္ငံမွာေကာ၊ ကမၻာမွာေကာ ဒုကၡေပးေနတဲ့ ေရာဂါၾကီး ၃ ခုေပါ့ဗ်ာ။ အဆုတ္ေရာဂါ၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားက်ဆင္းတဲ့ ေနရာဂါေပ့ါ။ အဲဒီေရာဂါေတြနဲ႔ တျခား ကပ္ေရာဂါေပါ့။ အဲဒါကိုလည္း တိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္”

“ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရကအဲဒီေရာဂါၾကီး၃ ခုနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းရပ္ေတြကိုလည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ ပါတီအေနနဲ႔ အထူးပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္ဆုိတဲ့ သေဘာထားရွိပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ေဆးဝါး၊ ေဆး႐ံုေတြမွာေပါ့ေလ။ ေဆးဝါးလံုေလာက္မႈနဲ႔ ေခတ္မီပစၥည္းကိရိယာေတြ ျပည္စံုေရးကိုလည္းပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ေရွး႐ႈေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထား ရွိပါတယ္။ ပုဂၢလိက ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း ဖြင့္လွစ္တာကိုလည္းပဲ အားေပးကူညီမယ္။ ဥပေဒနဲ႔အညီ ျဖစ္ေစေရးကိုလည္း ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထား က်ေနာ္တို႔ ရွိပါတယ္”

“ေနာက္တခုကေတာ့ ေဆးကုသတဲ့ နည္းေပါ့ေလ။ ေဆးကုသတဲ့ နည္းပညာနဲ႔ အေထာက္အကူပစၥည္းေတြ ျဖည့္ဆည္းႏုိင္ဖို႔လည္းပဲ ႏုိ္င္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္။ ေနာက္ေတာ့ တိုင္းရင္း ေဆးပညာ ထြန္းကာပ်ံ႕ပြားဖို႔အတြက္လည္း အားေပးကူညီသြားမယ္ဆိုတဲ့ဟာေတြဟာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ က်ေနာ္တို႔ ပါတီရဲ႕ သဘာထားေတြပါ”

ျမန္မာျပည္မွာစရိတ္မွ်ေပး က်န္းမာေရးဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္နဲ႔အညီ က်င့္သံုးတယ္လုိ႔ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း မေအာင္ျမင္ဘူးလုိ႔ ေျပာသံေတြပါ ၾကားေနရပါတယ္။ ဒီေတာ့ မေအာင္ျမင္တဲ့ အေနအထားကိုေကာ အန္ကယ္တို႔ပါတီ လႈပ္ရွားေနတဲ့ ျပည္နယ္၊ တိုင္း၊ ေဒသေတြမွာ ဘယ္လိုမ်ဳိး ျမင္ေတြ႔ေနရတာ ရွိသလဲ။

ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္း

(အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစုပါတီ - NDF)

“စရိတ္မွ်ေပးဆိုတကေတာ့ဗ်ာ... က်ေနာ္တို႔ ျမင္ေတြ႔ေနရတာလည္း အေတာ္ၾကာပါၿပီ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ စရိတ္ကုိ မတတ္ႏုိင္လုိ႔ရွိရင္ ႏုိင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ ပံ့ပိုးတယ္ဆုိတာက သိပ္ကို နည္းပါတယ္။ ေဆး႐ံုေတြမွာ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ကိုယ့္စရိတ္နဲ႔ကိုယ္ပဲ ကုေနၾကရတာေပါ့ဗ်ာ။ အထူးသျဖင့္ ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုေတြမွာပါ့”

“တကယ္တမ္း ျပည္သူေတြဆီကေနၿပီးေတာ့ ဒီစရိတ္မွ်ေပးရတဲ့ စရိတ္ဆိုတာကလည္းပဲ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ဘယ္လို ရွိေနၾကတယ္ဆုိတာလည္းပဲ က်ေနာ္တုိ႔ အေသးစိတ္ေတာ့ မေလ့လာႏုိင္ဘူး။ ဒီေဆးေတြ ရတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာင္ လူနာက ဝယ္ရတာပါပဲ။ ေနာက္ လူနာလက္မွတ္ဝယ္တာတို႔။ ဆုိေတာ့ ဒါေတြဟာ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ က်န္းမာေရးသံုးစြဲမႈ ရန္ပံုေငြထဲ ဝင္ရမယ့္ဟာေတြ။ ဝင္ေငြအေနနဲ႔ ဝင္တာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါကို ေသခ်ာသတ္မွတ္ခ်က္ မရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒါေတြက လူနာကုသတဲ့ ရန္ပံုေငြထဲကို ေရာက္မသြားဘူး။ ဒါ စရိတ္မွ်ေပးဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ မရွိဘူးဆုိတာ။ ဆုိေတာ့ အစိုးရက ဒီထက္မက ပံ့ပိုးၿပီးေတာ့ ကူညီေပးဖို႔နဲ႔ ဒီလိုလုပ္မွလည္း တကယ့္ ျပည္သူမတတ္ႏုိင္တဲ့ လူနာေတြအတြက္ တကယ္ အေထာက္အကူျဖစ္မယ္”

“က်ေနာ္တို႔ ေခတ္တုန္းကလည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ ႏုိင္ငံေရးလုပ္လို႔ ခ်မ္းသာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ သဘာဝ အရင္းအျမစ္ေတြလည္း ဒီေလာက္လည္း မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္းပဲ ေဆး႐ံုေရာက္လာတယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ အားလံုး က်ေနာ္တို႔က တာဝန္ယူႏုိင္ပါတယ္။ လူနာေတြဟာ ေဆး႐ံုေရာက္လာတယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ ဘာမွ ကုန္စရာ ဘာညာမရွိဘဲနဲ႔ အတတ္ႏုိင္ဆံုး ကုသေပးႏုိင္ခဲ့တယ္”

ဦးစိုင္းေဆာင္ဆီ

(ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ - SNDP)“ရွမ္းျပည္နယ္ဆိုရင္ အမ်ားဆံုး ထိေတြ႔မွာကေတာ့ ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရေပါ့။ ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရနဲ႔ ထိေတြ႔ဖို႔ ရွိတယ္။ ဘာလို႔ဆုိေတာ့ ပညာေရးနဲ႔ က်န္းမာေရး ဝန္ၾကီးတေယာက္လည္း ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ စရိတ္မွ်ေပးကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ၿမိဳ႕မွာေတာင္ အဆင္မေျပဘူးဆိုေတာ့ ေတာမွာ ပိုၿပီးေတာ့ အလွမ္းေဝးတယ္ဗ်“

“က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ေတာ့ဘယ္လိုဒုကၡေရာက္သလဲဆိုရင္မျဖစ္သင့္၊ မျဖစ္ထုိက္တာေတြ အမ်ားၾကီး ျဖစ္တာေပါ့၊ က်ေနာ္တို႔ ေက်းရြာမွာ။ ၿမိဳ႕ထက္ အမ်ားၾကီး ဆိုးတာေပါ့။ စရိတ္မွွ်ေပး က်န္းမာေရးက ရြာမွာ၊ ေက်းရြာေတြမွာ လံုးဝ မထိေရာက္ဘူး။ ဘာလို႔ဆိုရင္ အဲဒီမွာ ကိုယ္၌ကိုယ္က ဒီ စရိတ္မွ်ေပးလုပ္ဖို႔အဆင့္ကို မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနတာ။ ခပ္မ်ားမ်ားက ရမ္းကုေတြနဲ႔ ေတြ႔ရတယ္။ ေစာေစာပိုင္းကေပါ့ေနာ္”

“ေဆးထိုးအပ္ကိုင္ခြင့္မရွိဘဲ ေဆးထိုးအပ္ကိုင္တဲ့ သူေတြနဲ႔ ေက်းရြာလူေတြ ထိေတြ႔ရတယ္။ အသက္ေတြ ဆံုး႐ႈံးရတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သိသေလာက္ဆုိရင္ေတာ့ ျပည္နယ္နဲ႔ တုိင္းေတြမွာ NGO (အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္း) ေတြေပါ့ေနာ္။ NGO ေတြက ဒီက်န္းမာေရးကိစၥ ဝင္လာတာေတြ ရွိပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ရွမ္းျပည္အေၾကာင္းကိုပဲ ေျပာၾကေၾကးဆိုရင္ေတာ့ ငွက္ဖ်ားကိစၥေတြမွာ သူက Mobile Clinic (ေရြ႔လ်ားေဆးကုသမႈ) ေပါ့။ Mobile Clinic လုပ္တယ္’’

“ငွက္ဖ်ားဆိုရင္လည္း ငွက္ဖ်ား Mobile Clinic ။ ေနာက္ၿပီး က်ေနာ္ ထပ္ၾကားတာက 3D Fund ကလည္း ရွမ္းျပည္မွာ ထပ္ဝင္လာျပန္ၿပီ။ ေနာက္တခါ JAICA ကလည္း ဒီဂ်ပန္ Joint Set ကလည္း ေမြးကင္းစ ကေလးကိစၥေတြ ဘာေတြ ေတာ္ေတာ့္ကို ပညာေပးရယ္၊ ကူညီပံ့ပုိးမႈေတြ ေတာ္ေတာ္လုပ္ေပးတယ္”

ဦးဟန္ေရႊ

(တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ - တစည)

“စရိတ္မွ်ေပးက်န္းမာေရး”တို႔ဘာတို႔ကိုေပၚလစီအေနနဲ႔သူတုိ႔လုပ္ေနကိုင္ေနတာရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းနဲ႔ ကုသတဲ့သူနဲ႔ မမွ်မတတာေတြလည္း ရွိတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ လတ္တေလာအားျဖင့္ အခက္အခဲရွိေနတာ အမွန္ပါပဲ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ျပည္သူေတြ အခက္အခဲရွိေနတာ မွန္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ပုဂၢလိကေဆးခန္းဆုိတာလည္း ေငြေၾကးဘာညာဆိုေတာ့ အမ်ားျပည္သူကေတာ့၊ ေငြေၾကး မတတ္ႏုိင္တဲ့ ျပည္သူေတြအတြက္ေတာ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး အခက္အခဲ ရွိတယ္၊ ကသိကေအာက္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ဟာကေတာ့ ေတြ႔ေနရပါတယ္”

ဒီစနစ္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ ဘာအခက္အခဲေတြရွိမယ္ဆုိရင္ ဘာေတြျဖစ္မလဲ။

ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္း

(အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစုပါတီ - NDF)

“မေအာင္မျမင္ ျဖစ္ေနရတာကေတာ့ ခုနေျပာသလိုပဲ နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ က်န္းမာေရးအတြက လ်ာထားတဲ့ ရန္ပံုေငြဟာ ကုန္ေစ်းႏႈန္းေတြ သိပ္တက္လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ခ်ေပးႏုိင္မလား၊ မခ်ေပးႏုိင္ဘူးလားဆိုတာ ျပန္ဆန္းစစ္ဖုိ႔ လိုမယ္။ ေနာက္တခုကလည္းပဲ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ စနစ္ေပါ့။ အေဝးမွာ ရွိေနတဲ့၊ နယ္ေတြမွာ ရွိေနတဲ့ လူေတြအထိ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ လက္လွမ္းမီေအာင္၊ ရေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ေပးမလဲဆိုတဲ့ စနစ္တက်နဲ႔ စီမံၿပီးေတာ လုပ္တာ က်ေနာ္ မေတြ႔ရဘူး”

“ဘယ္ေလာက္ေဝးေဝးသူတို႔ေရာက္လာရင္ေတာ့ လုပ္ေပးရမယ္။ မေရာက္လုိ႔ရွိရင္လည္းဘဲ မတတ္ႏုိင္ဘူး။ မလာလည္း မတတ္ႏုိင္ဘူးဆိုတဲ့ အဲဒီလိုပံုစံမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ ၾကားတယ္။ ဒါေတြက ခုနက ေျပာသလို ေငြေရးေၾကးေရးေကာ၊ စနစ္ပိုင္းေကာ၊ ပညာပိုင္းေကာ က်ေနာ္တို႔ အမ်ားၾကီး ျပန္ၿပီး လုပ္သြားရမယ့္ သေဘာ ရွိပါတယ္”

ဦးစိုင္းေဆာင္ဆီ

(ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ - SNDP)

“တကယ္ေတာ့ ဘတ္ဂ်က္ပဲေပါ့။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ စရိတ္မွ်ေပးဆုိတာက မွ်ေပးဆုိဟာ ၁း၂ လား၊ တဝက္ တဝက္လား၊ ၃း၁ လား ဆိုတဲ့ဟာက မရွိဘူးေလ။ မရွိေတာ့ နာမည္ခံေလာက္ပဲ လုပ္ၿပီးေတာ့မွ အမွန္ေျပာရင္ေတာ့ တဝက္စီေလာက္ ဆုိရင္ေတာင္ မဆိုးခ်င္ေသးဘူး။ အဲဒီေလာက္ထိ တာဝန္မယူၾကတဲ့အခါ ဒီ စရိတ္မွ်ေပးဆုိတဲ့ ကိစၥက ေလာေလာဆယ္ ေအာင္ျမင္မယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ သံုးသပ္လို႔ မရသလို၊ က်ေနာ္တုိ႔ လႊတ္ေတာ္တုန္းကလည္း အေမး၊ အေျဖမွာ က်ေနာ္တို႔ ေမးၾကတယ္ေလ။ ဒီစရိတ္မွ်ေပးဟာလည္း မေအာင္ျမင္ေသးပါဘူးဆုိတာလည္း သူတုိ႔ ဝန္ခံပါတယ္”

ဦးဟန္ေရႊ

(တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ - တစည)

“အဓိကကေတာ့ ျပည္သူလူထုထဲမွာေပါ့ေလ။ စရိတ္မွ်ေပးဆုိတာကေတာ့ တတ္ႏုိင္လည္း ေပးေပါ့၊ မတတ္ႏုိင္ရင္ အစုိးရက အကုန္အက်ခံ ဆုိတာပါပဲ။ ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ တတ္ႏိုင္သမွ် ႏုိ္င္ငံေတာ္က အကုန္အက် ခံမယ္ဆုိရင္ေတာ့လည္း ႏုိင္ငံေတာ္ဘတ္ဂ်က္က က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သံုးစြဲတဲ့ဟာေပါ့ေလ။ အစိုးရအသံုးစရိတ္မွာ ပိုၿပီးေတာ့ သံုးစြဲဖုိ႔ေတာ့ လိုမယ္ ထင္ပါတယ္”

“အဲဒီမွာ ေဆး႐ံု၊ ေနာက္တခါ ေဆးပစၥည္း၊ ေနာက္တခါ က်ေနာ္တို႔ မူထဲမွာ ပါသလိုေပါ့ေလ။ ေဆး႐ံုအတြက္ အေထာက္အကူပစၥည္းေပါ့ေလ။ ဒီဟာေလးေတြ ျပည့္စံုေအာင္ ရွိလာဖုိ႔အတြက္ အစိုးရရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္မွာလည္းပဲ အစိုးရ အသံုးစရိတ္အေနနဲ႔ က်န္းမာေရးက႑မွာ ဒီ့ထက္ပိုၿပီးေတာ့ သံုးစြဲဖို႔လည္း က်ေနာ္တို႔ လိုမယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္”

“ေနာက္တခါ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြေပါ့။ က်န္းမာေရး လုပ္သားေတြလည္းပဲ မ်ားမ်ားစားစား ေပၚထြက္လာေအာင္ လုပ္ဖို႔ လိုမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ က်ေနာ္တုိ႔ုႏုိင္ငံကလည္းပဲ ပုဂၢလိက အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ပရဟိတအဖြဲ႔အစည္းေတြ ဒါေတြပါ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ ခုနက က်ေနာ္တင္ျပတဲ့ Public Health ေပါ့။ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရးဆိုတဲ့ဟာနဲ႔ ကိုက္ညီေအာင္ ပူးေပါင္းပါဝင္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္တဲ့ လုပ္ငန္းရပ္ေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ကိုင္လာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေကာင္းမယ့္ အေနအထားရွိမယ္လို႔ က်ေနာ္ ေမွ်ာ္မွန္းပါတယ္”

ဒီစနစ္ကို ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ လုပ္ဖို႔ဆိုရင္ ပါတီအေနနဲ႔ ဘာေတြ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ လုပ္သြားဖို႔ ရွိသလဲ။

ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္း

(အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစုပါတီ - NDF)

“က်ေနာ္တုိ႔ကပါတီအေနနဲ႔ကေတာ့ဗ်ာ… အာဏာရ လက္ရွိပါတီမွ မဟုတ္ဘဲ။ ဒါေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က တင္ျပမယ္၊ တုိက္တြန္းမယ္ ဒီေလာက္ပဲ ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ တကယ္တမ္း အခု ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အစိုးရေပါ့ေနာ္။ အစိုးရအေနနဲ႔က ဒါေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာၿပီးေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ကလည္း ဝိုင္းဝန္းၿပီးေတာ့ ကူညီသြားမွာေပါ့ဗ်ာ”

ဦးစိုင္းေဆာင္ဆီ

(ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ - SNDP)

“စရိတ္မွ်ေပး တကယ္လုပ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ပီျပင္တဲ့ စရိတ္မွ်ေပးေပါ့။ ခုနက ေျပာသလို ျပည္သူလူထုက ၃ က်ပ္ကုန္ရင္ တက်ပ္ကုန္ၿပီး သူတို႔က ၂ က်ပ္ မွ်မလား၊ ၃ က်ပ္ကုန္ရင္ တက်ပ္ခြဲစီ ကုန္မလားဆိုတဲ့ မူကို သတ္သတ္မွတ္မွတ္ မရွိတာ။ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ရွိတယ္ဆုိရင္ အဲဒီမူ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ တခုေပၚဖို႔ လိုတယ္၊ စရိတ္မွ်ေပးဆုိတာ။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ ကုန္က်စရိတ္ အားလံုးေပါင္းရဲ႕ ဘယ္အခ်ဳိးေတြက လူနာခံ၊ ဘယ္အခ်ဳိးေတြက အစိုးရခံဆိုတဲ့ စနစ္ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ရွိဖို႔လိုသလို က်ေနာ္တုိ႔ ဒီစရိတ္မွ်ေပးဆုိတဲ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရင္ေတာ့ အစုိးရပိုင္းက ပိုေပးႏုိင္တဲ့ ဘတ္ဂ်က္ေလာက္ ပံ့ပုိးလာႏုိင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူထု ပိုၿပီး သက္သာသြားမွာေပါ့”

“က်ေနာ္တုိ႔ကက်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ရြာေတြမွာအေျခခံက်န္းမာေရးဗဟုသုတေပါ့ေနာ္။ အဲဒါကေန က်ေနာ္တုိ႔ အရင္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရမယ္။ ဘာလို႔ဆိုရင္ ေက်းရြာလူထုက ဘာေတြ အက်င့္ျဖစ္ေနလဲဆိုရင္ သူတို႔ရင္းႏွီးေနရတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္က ရမ္းကုေတြ မ်ားတယ္ဗ်။ အဲဒီ့ရမ္းကုေတြကို ေဖာ္ထုတ္ရမယ္။ တရားဥပေဒအရ ေဖာ္ထုတ္မယ္။ လူထုနားလည္ေအာင္ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာရမယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေတြ နည္းသြားၿပီးေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ပံ့ပိုးမႈ ေက်းရြာေတြထိ ပိုၿပီးေတာ့ ပ်ံ႕ႏွံ႔ၿပီး ပံ့ပိုးႏုိင္ေအာင္ တိုက္တြန္းရမွာေပါ့”

ဦးဟန္ေရႊ

(တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ - တစည)

“ေလာေလာဆယ္ကေတာ့ေပါ့ေလ။ က်ေနာ္တို႔ပါတီအေနနဲ႔ကေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း က်ေနာ္တို႔က လူမ်ားစု ရတာမဟုတ္ဘဲ က်ေနာ္တို႔ရတဲ့ အင္အားအရ အစိုးရဖြဲ႔ႏုိင္တဲ့ ပါတီလည္း မဟုတ္တဲ့ အခါမွာ ပါတီရဲ႕ က်န္းမာေရး မူဝါဒေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔က ေဖာ္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ အစိုးရလို ေဖာ္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူး”

“အဲဒီေတာ့အစိုးရရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ လုပ္ငန္းရပ္ေတြမွာ က်ေနာ္တုိ႔ပါတီက ခ်ထားတဲ့ မူဝါဒ သေဘာထား၊ ဒါေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ကိစၥရပ္မွန္သမွ်ေပါ့ေလ။ ေနာက္တခါ ျပည္သူရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အက်ဳိးရွိမယ့္ ကိစၥရပ္ မွန္သမွ်ကို က်ေနာ္တို႔က ဝိုင္းၿပီးေတာ့၊ ကူၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အေနအထားမ်ဳိးပဲ ရွိပါတယ္”

အစိုးရခ်မွတ္ထားတဲ့က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးပါတီအေနနဲ႔ဘာမ်ား ေျပာခ်င္ပါေသးလဲ။

ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္း

(အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစုပါတီ - NDF)

“က်ေနာ္တို႔က အခြင့္အေရးရရင္ ရသလို ျပင္ေနမွာပဲဗ်။ က်န္းမာေရး အသုံးစရိတ္တုိ႔၊ ပညာေရး အသံုးစရိတ္တို႔ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ပါတီရဲ႕ စၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္ခင္ကတည္းက ေရးဆြဲထားတဲ့ မူဝါဒေတြ။ အဓိကမွာ ပါတာေပါ့ဗ်ာ။ ေနာက္တခုက ပါတီရဲ႕ ဝါဒသေဘာတရားေရးမွာလည္းပဲ လြတ္လပ္မႈတို႔ဆိုတာ လူမႈေရးနာက်င္မႈေတြေပါ့ဗ်ာ။ ဒီေတာ့ ဆင္းရဲမြဲေတတာတို႔၊ နာမက်န္းျဖစ္တာတို႔ အဲဒီလိုရွိေနလို႔ရွိရင္ လြတ္လပ္မႈဆိုတာလည္း ဘာမွ အဓိပၸာယ္ မရွိဘူးတဲ့”

“အဲဒါေၾကာင့္ ဒါေတြကို ျပည့္စံုေအာင္ တဖက္တလမ္းကလည္းပဲ အစိုးရပိုင္းက ဝုိင္းကူ၊ မိမိကိုယ္တုိင္လည္း ၾကိဳးစား။ ဒီလိုလုပ္မွပဲ ျဖစ္မယ္ဆုိတာကို က်ေနာ္တို႔က မူဝါဒ ရွိၿပီးသားပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔က ဒါေတြကို အခြင့္အေရးရရင္ ရသလို တင္ျပသြားမယ္”

ဦးစိုင္းေဆာင္ဆီ

(ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ - SNDP)

“အဲဒါ နည္းတာေတာ့ အမွန္ပဲဗ်။ ဆုိေတာ့ ဒီႏွစ္ကေတာ့ ဒီထြက္လာတဲ့ ဘတ္ဂ်က္ကလည္း ၂ဝဝ၈ ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔အတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ပုဒ္မအရ သူတုိ႔ကလည္း ဘတ္ဂ်က္ ဆြဲလိုက္ၿပီေလ။ ဆြဲလိုက္ၿပီဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရတဲ့ရာခိုင္ႏႈန္းကလည္း က်န္းမာေရးအတြက္ တအားနည္းတဲ့အခါ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ဒီဘတ္ဂ်က္ကို ျပန္ျပင္ဖို႔ဆုိတာ က်ေနာ္ထင္တာက ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ၾကိဳးစားလို႔ မရေတာ့ဘူး ဒီႏွစ္ကေတာ့”

“သူတုိ႔လုပ္သြားတဲ့ ဘတ္ဂ်က္အတုိင္းပဲ က်ေနာ္တု႔ိ ဆက္ရပ္တည္သြားၿပီးေတာ့ ေနာက္ႏွစ္ ဘတ္ဂ်က္ေတာ့၊ ရသံုးေငြကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ အတည္ျပဳတဲ့ အရင္ တင္ျပခ်က္ သူတို႔ လုပ္ကိုလုပ္ရမယ့္ သေဘာရွိပါတယ္။ လုပ္တဲ့အခါမွပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ၾကိဳးစားၿပီးေတာ့၊ ဒီတႏွစ္ေတာ့ ေအာင့္အီးၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းသြားရမွာေပါ့”

ဦးဟန္ေရႊ

(တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ - တစည)

“ဘတ္ဂ်က္ကို က်ေနာ္ ေလ့လာၾကည့္ပါတယ္။ ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္က အစိုးရ အသံုးစရိတ္ တခုလံုးရဲ႕ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ကာ ဒါကလည္းပဲ ဘာပဲ ေျပာေျပာေပါ့ေလ။ လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းကိုင္ငန္းက ခုနက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ၊ ကုန္ပစၥည္း တုိးတက္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ စသျဖင့္ေပါ့ေလ။ တျခားက႑ေတြနဲ႔ လုပ္ဖို႔ဆုိတာ လူအင္အား၊ သူရဲ႕ စြမ္းအား၊ အရင္းအျမစ္ေပါ့။ ဒီဟာေတြက ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီလို အေရးၾကီးတဲ့ ေနရာမွာ ဒီက်န္းမာေရးဟာလည္းပဲ၊ ဒီလုပ္အားေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးဟာလည္းပဲ အဓိက က်ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ ဒီ့ထက္ပိုၿပီးေတာ့၊ သံုးစြဲၿပီးေတာ့၊ ျဖည့္ဆည္းသြားဖို႔ လိုပါတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္”