နယူးေဒလီ(မဇၥ်ိမ)။ ။သတင္းယူရာ၊ေရးသားရာ၌ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ားမခ်ဳိးေဖာက္မိရန္အတြက္ စာနယ္ဇင္းသမားသိမွတ္ဖြယ္ဥပေဒမ်ားဆိုင္ရာအခမဲ့သင္တန္းတရပ္ကိုရန္ကုန္တြင္ပထမဆံုးအႀကိမ္ ပို႔ခ်ေနသည္ဟု သင္တန္းဆရာ ေရွ႕ေန ဦးခင္ေဇာ္က ေျပာသည္။
ေမလ၁ရက္ေန႔မွ၂၉ရက္ေန႔အထိတပတ္လွ်င္စေန၊တနဂၤေႏြ၂ ရက္ပို႔ခ်ေပးရာ သတင္းေထာက္မ်ားအျပင္ ေရွ႕ေနမ်ား၊စိတ္ဝင္စားသည့္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားစုစုေပါင္း၁ဝ၅ဦးတက္ေရာက္ေနၿပီး၊သင္တန္းကို မရမ္းကုန္းၿမိဳ႕နယ္ ၄ ရပ္ကြက္ရွိ ၈ မိုင္ မီးပြိဳင့္အနီး တိုက္ ၁ တြင္ ဖြင့္လွစ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။
“သတင္းေရးတာမွားရင္တဖက္မွာအသေရဖ်က္မႈေတြျဖစ္မယ္။တရား႐ုံးမွာစစ္ေဆးေနတဲ့အမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔တရား႐ံုးထက္ ေက်ာ္လြန္သံုးသပ္ ဆံုးျဖတ္တဲ့ အေရးအသားေတြပါလာရင္ တရား႐ံုး မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈ ဥပေဒအရ အေရးယူခံရမယ္။ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ ဓာတ္ပံုေတြကိုမႈခင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဖာ္ျပရင္ ကေလးသူငယ္ ဥပေဒနဲ႔ ၿငိစြန္းမယ္”ဟု အထက္တန္း ေရွ႕ေနဦးခင္ေဇာ္ (မရမ္းကုန္း)က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
ဦးခင္ေဇာ္သည္ ျပည္တြင္းထုတ္ CrimeJournal ပင္တုိင္ေဆာင္းပါးရွင္ျဖစ္ၿပီး၊ မရမ္းကုန္းၿမိဳ႕နယ္ စာေပႏွင့္ စာနယ္ဇင္းအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ လည္း ျဖစ္သည္။
“လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားအရသတင္းသမားေတြသတင္းမယူသင့္၊မေဖာ္ျပသင့္တာေတြ၊ မေရးသင့္တာေတြ၊ကန္႔သတ္ထားတဲ့နယ္ေျမကိုမသြားမိဖုိ႔ေတြ၊အဲဒါေတြအေရးၾကီးတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံလွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္အက္ဥပေဒကိုလည္းသင္ေပးပါတယ္”ဟုေျပာသည္။ထို႔ျပင္ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒ၊ က်င့္ထံုးဥပေဒ၊ တရားမ၊ သက္ေသခံ၊ ပဋိညာဥ္ ဥပေဒမ်ားပါ သင္ေပးသည္ဟု သူက ဆုိသည္။
တရား႐ံုးေတာ္ မထီမဲ့ျမင္မႈ ဥပေဒအရ တရားစြဲခံရပါက ေထာင္ဒဏ္ ၆ လ သုိ႔မဟုတ္ က်ပ္ ၂ဝဝဝ ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လံုးျဖစ္ေစ က်ခံရႏုိင္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ လွ်ဳိ႕ဝွက္အက္ဥပေဒျဖင့္ အေရးယူခံရမည္ဆုိပါက ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ ႏွစ္အထိ က်ခံရႏိုင္သည္။ အျခားေသာ ကန္႔သတ္တားျမစ္မႈမ်ားႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္မ်ားလည္း အမ်ားအျပားရွိေသးသည္ဟု ဦးခင္ေဇာ္က ေျပာသည္။
ယခင္က သတင္းေထာက္မ်ားအေနျဖင့္ သတင္းယူရာ၌ အကန္႔အသတ္ မမ်ားလွေၾကာင္းႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ဝါရင့္သတင္းစာဆရာၾကီး ဦးဝင္းတင္ (ဟံသာဝတီ) က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ေခတ္တုန္းကေတာ့အဲဒါေတြဘာေတြသိပ္မရွိလွဘူးဗ်။သာမန္အားျဖင့္က်ေနာ္တို႔ လိုက္နာရမယ္ဆုိတာဥပမာဆိုေတာ့ဗ်ာ…အသေရဖ်က္မႈတို႔ဘာတို႔ မျဖစ္ေအာင္တို႔၊ ေနာက္တခါ ႏိုင္ငံေတာ္ စည္းလုံးညီညြတ္ေရးတို႔ဘာတို႔မထိခိုက္ေအာင္ဆိုတဲ့အဲဒီေလာက္ပဲ။ေယဘုယ်ပဲေျပာတယ္။ သာမန္အားျဖင့္ဆိုရင္ သတင္းေထာက္ေတြက အဲဒါကို သတိကို မထားပါဘူး။ ဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သိပ္ၿပီးေတာ့ အကန္႔အသတ္လည္း သိပ္မမ်ားဘူး” ဟု သူက ဆုိသည္။
သူကဆက္ၿပီး“လႊတ္ေတာ္ကိုသြားတက္တယ္၊သတင္းယူတယ္၊ နားေထာင္တယ္။ သတင္းစာဆရာေတြေနဖုိ႔ အခန္းသပ္သပ္ရွိတယ္။ဒါ့အျပင္ကိုလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ကိုက်ေနာ္တို႔က သီးျခားေတြ႔ေတြ႔ၿပီးေတာ့လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာေတြ႔တယ္၊အျပင္မွာေတြ႔တယ္။ထင္ျမင္ခ်က္ေတြ ထပ္ေမးတယ္။ ခင္ဗ်ား …ဘာျဖစ္လို႔ ဒီအဆုိကုိ တင္သလဲ၊ ဒီေမးခြန္းကို ဘာလို႔ေျပာသလဲ ဆိုတာမ်ဳိးေတြ ေရးလို႔ ရေသးတယ္” ဟုလည္း ေျပာသည္။
အာဏာရွင္ ဦးေနဝင္းလက္ထက္ ၁၉၇၄ လႊတ္ေတာ္၌လည္း သတင္းသမားအေနျဖင့္ သတင္းရယူႏုိင္ရန္ သီးျခားေနရာ သတ္မွတ္ေပးၿပီး၊ လႊတ္ေတာ္တြင္း သတင္း၊ ေၾကညာခ်က္၊ မိန္႔ခြန္းမ်ားကို ေရးသားခြင့္ ျပဳခဲ့သည္။ ၎အျပင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကုိ အခ်ိန္မေရြး ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခြင့္ႏွင့္ သတင္း ျပန္လည္ေရးသားခြင့္ပါ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပဲြ ရလဒ္အရ ေပၚထြက္လာသည့္ လႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးမ်ားကို ၿပီးခဲ့သည့္ ဇန္နဝါရီ ၃၁ ရက္ေန႔မွ မတ္လ ၃ဝ ရက္ေန႔အထိ ႏွစ္လၾကာ က်င္းပခဲ့ရာ တက္ေရာက္သတင္းယူခြင့္ တားျမစ္ခဲ့ၿပီး၊ လႊတ္ေတာ္တြင္ တင္ျပမည့္ အဆုိမ်ား ျပင္ပသို႔ ေပါက္ၾကားပါကလည္း အဆုိတင္သြင္းခြင့္ မျပဳျခင္းမ်ားပင္ ရွိခဲ့သည္။
ျပင္သစ္အေျခစိုက္နယ္စည္းမျခားသတင္းေထာက္မ်ားအဖြဲ႔RSFကျမန္မာႏုိင္ငံကိုသတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဆိုးဆံုး စာရင္း၌ ထည့္သြင္းခဲ့ၿပီး အင္တာနက္၏ ရန္သူႏုိင္ငံ အျဖစ္ပါ ေဖာ္ျပထားသည္။
ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ားတြင္သတင္းေထာက္မ်ားအေနျဖင့္လႊတ္ေတာ္မ်ား၌သတင္းရယူလုိပါက ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ရွိၿပီး၊ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားေဖာ္ျပခြင့္ ျပဳေလ့ရွိသည္ဟု ျမန္မာႏုိင္ငံေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီ BLC မွ ဥပေဒသံုးသပ္ေရးဌာန တာဝန္ခံ ဦးမ်ဳိးက မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
“ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။ သူတို႔ ခြင့္ျပဳရင္ ခြင့္ျပဳသေလာက္ကို က်ေနာ္တို႔ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ သတင္းယူပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။ ဓာတ္ပံု၊ ဗီဒီယို ႐ိုက္ပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေပါ့ဗ်ာ။ သတင္းသမားေတြကို ဒီလိုေနရာမ်ဳိးမွာ သက္ဆုိင္ရာ အစိုးရက အားလံုး အသံုးခ်လိုက္တာပဲ။ အသံုးခ်တယ္ဆိုတာ သူတို႔ ပါဝင္စရာေတာင္ မလိုဘူးဗ်။ သတင္းသမားဆီကေန တဆင့္ေတာင္ ျပန္ယူတာ ရွိေသးတယ္ေလ” ဟု သူက ဆုိသည္။
သမၼတသစ္ ဦးသိန္းစိန္၏ ပြဲဦးထြက္မိန္႔ခြန္းတြင္ စတုတၳမ႑ိဳင္ျဖစ္သည့္ မီဒီယာမွ ေျပာဆုိမႈမ်ားကို ေလးစားရန္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ား၏ ထင္ျမင္ခ်က္ကိုပါ နားေထာင္ရမည္ဟု ပါရွိခဲ့ေသာ္လည္း ယခုထိ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္မရွိေသးေၾကာင္းေဝဖန္သူမ်ားရွိေနၿပီး၊RSF၏ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ခ်ဳိးေဖာက္သူ စာရင္းထဲတြင္ သမၼတ ဦးသိ္န္းစိန္ကိုပင္ မၾကာေသးခင္က ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့သည္။
“သတင္းစာရဲ႕ ဒီကေန႔ ျပႆနာက လံုးဝ ပိတ္ထားတယ္။ အားလံုးပိတ္ထားၿပီးေတာ့ ဟိုဝွာမေရးရ၊ ဒီဟာမေရးရ၊ ဟုိဝွာမလုပ္ရ၊ ဒီဟာမလုပ္ရ။ ဒါတင္ မကဘူး။ ေရးၿပီးသား၊ လုပ္ၿပီးသားဟာကုိလည္း စာေပစိစစ္ေရးကို တင္တဲ့အခါ စာေပစိစစ္ေရးက ျဖတ္တယ္၊ ေတာက္တယ္၊ ပိတ္တယ္၊ ဆို႔တယ္။ ဒါေတြ လုပ္ေနတာကိုး” ဟု ဦးဝင္းတင္က ဆုိသည္။
သူက ဆက္ၿပီး “သမၼတရဲ႕ မိန္႔ခြန္းက ေျပာ႐ံုေျပာၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္ေအာင္၊ လြပ္လပ္စြာ ေျပာႏုိင္၊ ဆိုႏုိင္၊ ေရးႏုိင္၊ သားႏုိင္ေအာင္ သို႔မဟုတ္လည္း ျပည္သူေတြရဲ႕သေဘာထား သတင္းစာေတြ၊ ဂ်ာနယ္ေတြ၊ မဂၢဇင္းေတြထဲမွာပါတဲ့ စာေပပညာရွင္မ်ား၊ အသိပညာရွင္မ်ားရဲ႕ သေဘာထားကို နားမေထာင္ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ဒီအေျခအေနဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ က်ပ္တည္းက်ဥ္းေျမာင္းေနတဲ့ အေျခအေနေတြဟာ ဘယ္လိုမွ ေျပာင္းလဲမွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ေျပာဆုိလိုက္သည္။
Geen opmerkingen:
Een reactie posten