ႏ်ဴကလီးယား ကႀကီး ခေခြး

ဂါမဏိ/၀၇ဇြန္၂၀၁၀

အခုအခါ ဖက္ဆစ္ စစ္ဝါဒီေတြျဖစ္တဲ့ နအဖစစ္အုပ္စုဟာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ပိုင္ဆိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာကို ျပည္တြင္းျပည္ပမွာ သိေနၾကပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ေအာက္ေျခတပ္မေတာ္သားေတြအပါအဝင္ ျမန္မာျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားနည္းပညာကို တစံုတရာ သိနားလည္လာဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။ အခုေဆာင္းပါးက အဲဒီကြက္လပ္ကို ျဖည့္ဖို႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။

၁။ သတၱဳတူးေဖာ္ျခင္း

အရပ္ဘက္ႏ်ဴကလီးယားျဖစ္ေစ၊ စစ္ဘက္ႏ်ဴကလီးယားျဖစ္ေစ အေျခခံကုန္ၾကမ္းက ယူေရနီယမ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ယူေရနီယမ္ သတၱဳကို ေျမႀကီးထဲက တူးယူရပါတယ္။ ကမာၻမွာ ယူေရနီယမ္ အဓိကထြက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ၾသစေၾတးလ်၊ ကေနဒါ၊ တ႐ုတ္၊ ကာဇက္စတန္၊ နမီးဘီးယား၊ ႏိုင္ဂ်ာ၊ ႐ုရွား၊ ဥဇဘက္ကစၥတန္တို႔ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ပင္းပက္၊ သပိတ္က်ဥ္း၊ ပံုေတာင္ပံုညာ၊ ဖားကန္႔၊ တႏိုင္း၊ မိုးမိတ္တို႔မွာ ထြက္ပါတယ္။

ယူေရနီယမ္ အႏုျမဴတခ်ဳိ႕ကို ဆက္တိုက္ခြဲစိတ္တဲ့အခါ စြမ္းအင္ ထြက္လာပါတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ကို ႏ်ဴကလီးယား ခြဲစိတ္မႈ nuclear fission လို႔ ေခၚပါတယ္။ ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္အားေပးစက္႐ံု (ဓာတ္ေပါင္းဖို) မွာ ခြဲစိတ္မႈက ျဖည္းျဖည္းေလးျဖစ္ပ်က္ေနၿပီး ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္မွာေတာ့ တဟုန္ထိုးျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ျဖစ္ပ်က္ပါတယ္။ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးမွာေတာ့ ဒီခြဲစိတ္မႈကို ေသေသခ်ာခ်ာဂ႐ုတစိုက္ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔လိုပါတယ္။

ႏ်ဴကလီးယားခြဲစိတ္မႈအတြက္ယူေရနီယမ္(၂၃၅)လို႔ေခၚတဲ့ ယူေရနီယမ္အိုင္ဆိုတုပ္ကိုသံုးရင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။(အိုင္ဆိုတုပ္ ဆိုတာ ပ႐ုိတြန္ အေရအတြက္တူၿပီး ႏ်ဴထရြန္ အေရအတြက္မတူတဲ့ မ်ဳိးတူျဒပ္စင္ ျဖစ္ပါတယ္။သဘာဝအတိုင္းေတြ႔ရတဲ့ယူေရနီယမ္ကယူေရနီယမ္(၂၃၈)ျဖစ္ပါတယ္။) ယူေရနီယမ္(၂၃၅)အစားပလူတိုနီယမ္(၂၃၉)ကို သံုးရင္လည္း ထိေရာက္မႈေကာင္းပါတယ္။ ယူေရနီယမ္ ၂၃၅ (ယူ-၂၃၅)ဟာဆက္တိုက္ဆင့္ကဲဆင့္ကဲခြဲစိတ္မႈျဖစ္တတ္ၿပီးစြမ္းအင္အျဖစ္အပူဓာတ္ကို ထုတ္လႊတ္ပါတယ္။

ယူေရနီယမ္(၂၃၅)အႏုျမဴ ကြဲထြက္တဲ့အခါ ႏ်ဴထရြန္ (၂)လံုး (၃)လံုး လႊတ္ထုတ္ပါတယ္။ ေဘးမွာ တျခားယူ-၂၃၅ အႏုျမဴေတြရွိေနရင္ အဲဒီႏ်ဴထရြန္ေတြက ဝင္တိုက္ၿပီး အတိုက္ခံရတဲ့ အႏုျမဴေတြကို ကြဲထြက္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏ်ဴထရြန္ေတြ ပိုမ်ားမ်ား ထပ္ထြက္လာပါတယ္။ အခုလိုမ်ဳိး သူ႔ဖာသာသူ ကြင္းဆက္ဓာတ္ျပဳႏိုင္ဖို႔ ယူ-၂၃၅ အႏုျမဴ အလံုအေလာက္ရွိေနရင္ ႏ်ဴကလီးယားတုံ႔ျပန္မႈ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္ဖို႔ အနည္းဆံုးလိုအပ္တဲ့ အႏုျမဴ အေရအတြက္ကို “အေျခေျပာင္းျဒပ္ထု” critical mass လို႔ေခၚပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ သဘာဝအတိုင္းေတြ႔ရတဲ့အႏုျမဴျဒပ္စင္မွာ အႏုျမဴ အလံုး(၁,၀၀၀)မွာ ယူ-၂၃၅ က (၇) လံုးပဲပါၿပီး က်န္တဲ့ အႏုျမဴ (၉၉၃) လံုးက ယူ-၂၃၈ ျဖစ္ေနပါတယ္။

၂။ ဓာတ္ေျပာင္းျခင္း

ယူေရနီယမ္သတၱဳ႐ိုင္းကို တူးယူၿပီးရင္ စက္နဲ႔ အမႈန္႔ႀကိတ္ပစ္ရပါတယ္။ ဒီအမႈန္႔ေတြကို ဓာတုေဗဒနည္းနဲ႔ သန္႔စင္ပစ္ၿပီး “အဝါေရာင္ကိတ္မုန္႔”yellowcakeလို႔ေခၚတဲ့ ယူေရနီယမ္အခဲ ျပန္လုပ္ရပါတယ္။ ဒီအဝါေရာင္ကိတ္မုန္႔မွာ ယူေရနီယမ္ (၆၀-၇၀) ရာခိုင္ႏႈန္းပါဝင္ၿပီး ေရဒီယိုသတၱိႂကြအႏၲရာယ္ရွိေနပါၿပီ။

ဒီေနရာမွာ ႏ်ဴကလီးယားပညာရွင္ေတြရဲ႕ အဓိကအလုပ္က ရထားတဲ့ယူေရနီယမ္ထုထဲမွာ ယူ-၂၃၅ အႏုျမဴ ပမာဏတိုးလာေအာင္ လုပ္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ဒါကိုယူေရနီယမ္သန္႔စင္မႈenrichmentလို႔ေခၚပါတယ္။ သန္႔စင္ဖို႔အတြက္ အဝါေရာင္ကိတ္မုန္႔ကို ႏိုက္ထရစ္အက္ဆစ္နဲ႔ ေဖ်ာ္ၿပီး ဓာတုေဗဒနည္းနဲ႔ ျပဳျပင္ရပါတယ္။ ဒီ့ေနာက္မွာ အပူေပးၿပီး ယူေရနီယမ္ဟက္ဆာဖလို႐ိုက္ဒ္ ဓာတ္ေငြ႔ျဖစ္လာေစပါတယ္။

ယူေရနီယမ္ဟက္ဆာဖလို႐ိုက္ဒ္ဓာတ္ေငြ႔ဟာ ထိတဲ့ပစၥည္းေတြကို ေလာင္တတ္ စားတတ္တဲ့အတြက္ အင္မတန္ သတိထားကိုင္တြယ္ရပါတယ္။ ဒီဓာတ္ေငြ႔ထုတ္လုပ္တဲ့စက္႐ံုက ပိုက္လိုင္းေတြ ေမာ္တာစက္ေတြကို ခံႏိုင္ရည္ရွိတဲ့ အလ်ဴမီနီယမ္-နီကယ္သတၱဳစပ္ေတြနဲ႔ အထူးတည္ေဆာက္ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီဓာတ္ေငြ႔ကို ဆီအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အမဲဆီ၊ အင္ဂ်င္ဝိုင္ စတာေတြနဲ႔ မထိေတြ႔ေအာင္လည္း ထားရပါတယ္။ ႏို႔မဟုတ္ရင္ မေတာ္တဆ ဓာတုတုံ႔ျပန္မႈေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

၃။ သန္႔စင္ျခင္း

ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုမွာသံုးမယ့္ယူေရနီယမ္ကိုယူ-၂၃၅(၂-၃)ရာခိုင္ႏႈန္းပါေအာင္ သန္႔စင္ယူရပါတယ္။လက္နက္အတြက္ဆိုရင္ေတာ့ယူ-၂၃၅ (၉၀)ရာခိုင္ႏႈန္းပါတဲ့အထိ သန္႔စင္ပစ္ဖို႔လိုပါတယ္။

အမ်ားဆံုးသံုးတဲ့ သန္႔စင္နည္းကေတာ့ gascentrifuge ဓာတ္ေငြ႔ ဗဟိုခြာအားနည္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီနည္းမွာ ယူေရနီယမ္ဟက္ဆာဖလို႐ိုက္ဒ္ဓာတ္ေငြ႔ကို ႁပြန္လံုးရွည္ထဲထည့္ၿပီး အရွိန္ျမင့္လွည့္ေပးတဲ့အခါ ပိုေလးတဲ့ ယူ-၂၃၈ အိုင္ဆိုတုပ္ကေဘးမွာလာစုပါတယ္။ဒီယူ-၂၃၈ကိုႁပြန္ေအာက္ဘက္ကေနထုတ္ယူၿပီး အလယ္မွာစုေနတဲ့ယူ-၂၃၅ မ်ားတဲ့ဓာတ္ေငြ႔ကိုသီးသန္႔ထုတ္ယူပါတယ္။ဒီယူ-၂၃၅ ဓာတ္ေငြ႔ကို ေနာက္ထပ္ဗဟိုခြာအားစက္ထဲပို႔ၿပီး ထပ္'က်င္'ရပါတယ္။ ဒီလို ထပ္တလဲလဲ ဆက္တိုက္လုပ္ဖို႔ ဗဟိုခြာအားစက္ေတြေထာင္နဲ႔ခ်ီၿပီးအတန္းလိုက္တပ္ဆင္ထားရပါတယ္။ေရဒီယိုသတၱိႂကြမႈ နည္းနည္းရွိတဲ့လက္က်န္ယူ-၂၃၈ေတြကိုေတာ့အားေပ်ာ့ယူေရနီယမ္ depleteduraniumလို႔ေခၚၿပီး သံခ်ပ္ကာေဖာက္ အေျမာက္ဆန္ေတြ၊ က်ည္ဆန္ေတြမွာ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳပါတယ္။

ေနာက္ထပ္သန္႔စင္နည္းကေတာ့စိမ့္ထြက္နည္းdiffusionလို႔ေခၚပါတယ္။အဲဒီနည္းမွာ ယူေရနီယမ္ဟက္ဆာ ဖလို႐ိုက္ဒ္ဓာတ္ေငြ႔ကို အေမွးပါးတခုကို ျဖတ္သန္းခိုင္းတဲ့အခါ ပိုေပါ့တဲ့ ယူ-၂၃၅ က အေမွးပါးဇကာကို ပိုျမန္ျမန္ျဖတ္ ႏိုင္တဲ့အတြက္ ခြဲထုတ္ယူလို႔ရပါတယ္။ ဗဟိုခြာအားနည္းလိုပဲ ဒီနည္းမွာလည္း အေမွးပါးျဖတ္တာကို ထပ္တလဲလဲ လုပ္ရပါတယ္။

၄။ ဓာတ္ေပါင္းဖို

ရလာတဲ့ယူ-၂၃၅ကိုႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုမွာျဖစ္ေစ၊ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္မွာျဖစ္ေစ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုမွာႏ်ဴကလီးယားခြဲစိတ္ျခင္းကထြက္လာတဲ့အပူဓာတ္ကိုထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး ေရေႏြးေငြ႔ထြက္ေအာင္လုပ္၊ တာဘိုင္ေတြကိုလည္ေစၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားထုတ္ပါတယ္။

သာမန္ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုမွာ(၂-၃)ရာခုိင္ႏႈန္းသန္႔စင္ၿပီးယူေရနီယမ္ကို ေလာင္စာအခဲေလးေတြပံုစံနဲ႔ သံုးပါတယ္။ ဒီအခဲေလးေတြက က်ပ္လံုးေလာက္ရွိၿပီး တလက္မရွည္ပါတယ္။ ဒါေလးေတြကို အေခ်ာင္းရွည္ေတြျဖစ္ေအာင္ စုထပ္ၿပီး အပူကာနံရံထူတဲ့ အလံုပိတ္အခန္းထဲ ထည့္ထားပါတယ္။ ဓာတ္ေပါင္းဖို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေလာင္စာေခ်ာင္းအထုပ္ေတြကို ေအးေအာင္လို႔ ေရေအာက္မွာျမႇဳပ္ထားပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြမွာေတာ့ ေအးေအာင္ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ သို႔မဟုတ္ သတၱဳအရည္ သံုးပါတယ္။

ခြဲစိတ္တုံ႔ျပန္မႈနဲ႔ အပူထြက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ယူေရနီယမ္ေလာင္စာအႏွစ္သားဟာ 'အေျခေျပာင္း' အေနအထားမွာ ရွိရပါမယ္။ ဆိုလိုတာက ယူေရနီယမ္ဟာ ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ကြင္းဆက္တုံ႔ျပန္မႈ ျဖစ္ႏိုင္မယ့္ အလံုအေလာက္ သန္႔စင္မႈ ရွိရပါမယ္။

ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖို လည္ပတ္ဖို႔နဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ထိန္းခ်ဳပ္တံေတြကို ဓာတ္ေပါင္းဖိုအခန္းထဲ ျမႇဳပ္ သြင္းထားပါတယ္။ ဒီထိန္းခ်ဳပ္တံေတြကို ႏ်ဴထရြန္ေတြစုပ္ယူႏိုင္တဲ့ ဓာတ္ပစၥည္း၊ ဥပမာ ကက္ဒ္မီယမ္နဲ႔ လုပ္ထားပါတယ္။ ႏ်ဴထရြန္ေတြကို စုပ္ယူလိုက္လို႔ ႏ်ဴထရြန္အေရအတြက္နည္းသြားရင္ ကြင္းဆက္တုံ႔ျပန္မႈ နည္းသြားတဲ့အတြက္ ခြဲစိတ္မႈျဖစ္စဥ္ ေႏွးေကြးသြားပါတယ္။

ဒီကေန႔ ကမာၻေပၚမွာ ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္အားေပး႐ံု(၄၀၀)ေက်ာ္ရွိေနၿပီးတကမာၻလံုးသံုးတဲ့ လွ်ပ္စစ္ပမာဏရဲ႕(၁၇)ရာခုိင္ႏႈန္းကိုထုတ္လုပ္ေပးေနပါတယ္။ဒါတင္မက ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုသံုးၿပီးသြားတဲ့ သေဘၤာနဲ႔ ေရငုပ္သေဘၤာ ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။

၅။ ယူေရနီယမ္ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး

ႏ်ဴကလီးယားဗံုးထုတ္လုပ္တဲ့အခါ ကြင္းဆက္တုံ႔ျပန္မႈကို ျဖစ္ေစၿပီး အပူဓာတ္အမ်ားႀကီး ဒလၾကမ္းထုတ္လႊတ္မယ့္ မဟာ့မဟာအေျခေျပာင္းျဒပ္ထု ျဖစ္ေစဖို႔ ရည္ရြယ္ထုတ္လုပ္ရပါတယ္။ အလြယ္ဆံုးပံုစံတခုက 'ေသနတ္'ပံုစံလို႔ ေခၚတဲ့ဟာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပံုစံမွာ အေျခေျပာင္းေရာက္ခါနီး ယူေရနီယမ္ျဒပ္ထု အလံုးငယ္တခုကို ယူေရနီယမ္ျဒပ္ထု အလံုးႀကီးတခုဆီ ေျပးေဆာင့္ခိုင္းတဲ့အခါ အလံုးႏွစ္ခုေပါင္းၿပီး မဟာ့မဟာအေျခေျပာင္းအဆင့္ ေရာက္သြားတဲ့အတြက္ ႏ်ဴကလီးယားေပါက္ကြဲမႈ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ဖို႔အခ်ိန္က တစကၠန္႔ေတာင္မရွိပါဘူး။

အလြန္အမင္းသန္႔စင္ထားတဲ့ (၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္း သန္႔စင္ထားတဲ့)ယူေရနီယမ္ဟက္ဆာဖလို႐ိုက္ဒ္ကို ယူေရနီယမ္ေအာက္ ဆိုက္အျဖစ္ အရင္ဓာတ္ေျပာင္းၿပီးေနာက္ ယူေရနီယမ္သတၱဳတံုးေတြအျဖစ္ ပံုသြင္းလိုက္ရင္ယူေရနီယမ္အႏုျမဴဗံုးအတြက္လိုအပ္တဲ့ေလာင္စာရပါတယ္။ဒီလုပ္ငန္းကို အေတာ္ေလးလြယ္ကူတဲ့ဓာတုေဗဒနည္း၊အေတာ္ေလးလြယ္ကူတဲ့အင္ဂ်င္နီယာနည္းေတြနဲ႔ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

အင္အားအေကာင္းဆံုး အေျခခံႏ်ဴကလီးယားခြဲစိတ္လက္နက္ သို႔မဟုတ္ အႏုျမဴဗံုးဟာ ေပါက္ကြဲအား ကီလိုတန္ (၅၀)ရွိပါတယ္။ ဒီေပါက္ကြဲအားကို ႏ်ဴကလီးယားေပါင္းစည္းမႈ nuclearfusionသတၱိ အသံုးခ်ၿပီး တိုးျမႇင့္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ေပါင္းစည္းမႈဆိုတာကဟိုက္ၿဒိဳဂ်င္အႏုျမဴအိုက္ဆုိတုပ္ရဲ႕ႏ်ဴးကလီးယပ္စ္ေတြကို ေပါင္းစည္းေပးၿပီးဟီလီယမ္ႏ်ဴးကလီးယပ္စ္ျဖစ္ေအာင္လုပ္တာျဖစ္တယ္။ဒီလိုျဖစ္ဖို႔ ဟိုက္ၿဒိဳဂ်င္ႏ်ဴးကလီးယပ္စ္ေတြကို အင္မတန္ ျမင့္မားတဲ့ အပူခ်ိန္နဲ႔ဖိအား ေပးရတယ္။ ဒီလို အပူခ်ိန္နဲ႔ဖိအား အမ်ားႀကီးရဖို႔ အႏုျမဴဗံုးကေန ယူရပါတယ္။

ႏ်ဴကလီးယားေပါင္းစည္းမႈကေန ခြဲစိတ္တုံ႔ျပန္မႈထဲကို ပိုအားျပင္းတဲ့ ႏ်ဴထရြန္ေတြ သြင္းေပးတဲ့အတြက္ ေပါက္ကြဲအား ပိုႀကီးသြားေစပါတယ္။ အဲသလို ခြဲစိတ္-ေပါင္းစည္းကိရိယာေတြကို ဟိုက္ၿဒိဳဂ်င္ဗံုး သို႔မဟုတ္ သာမို ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။

၆။ တေက်ာ့ျပန္သန္႔စင္ျခင္း

ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုကထြက္တဲ့ အညစ္အေၾကးေတြကေန ဓာတုေဗဒနည္းနဲ႔ အသံုးဝင္တဲ့ေလာင္စာ ခြဲထုတ္ ရီဆိုင္ကယ္လုပ္ ျပန္အသံုးခ်တာကိုတေက်ာ့ျပန္သန္႔စင္မႈreprocessingလို႔ေခၚပါတယ္။ သံုးၿပီးသား ေလာင္စာေခ်ာင္းေတြကို အျပင္ကသတၱဳအခြံခြာၿပီးေတာ့ အပူေပးထားတဲ့ ႏိုက္ထရစ္အက္ဆစ္ထဲမွာ ေဖ်ာ္ပစ္လိုက္ရင္ဓာတ္ေပါင္းဖိုမွာျပန္သံုးႏိုင္တဲ့ယူေရနီယမ္က(၉၆)ရာခုိင္ႏႈန္း၊ အလြန္အမင္းေရဒီယိုဓာတ္ႂကြအညစ္အေၾကးက (၃) ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ပလူတိုနီယမ္က (၁) ရာခုိင္ႏႈန္း ရပါတယ္။

ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုအားလံုးက ပလူတုိနီယမ္ထြက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္ေရးအတြက္ ရည္ရြယ္တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြက ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

ပလူတိုနီယမ္ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုတခုနဲ႔ တေက်ာ့ျပန္သန္႔စင္စက္ကို သာမန္ အေဆာက္အဦတခုတည္းမွာပဲလူမသိသူမသိတပ္ဆင္ထားလို႔ရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ လွ်ဳိ႕ဝွက္လက္နက္လုပ္ငန္းလုပ္ခ်င္တဲ့ႏိုင္ငံေတြအတြက္အခုလိုတေက်ာ့ျပန္သန္႔စင္နည္းနဲ႔ ပလူတိုနီယမ္ထုတ္ရတာက တြက္ေျခကိုက္ၿပီး ဖံုးကြယ္ႏိုင္မႈလည္းရွိလို႔ သေဘာက်ၾကပါတယ္။

၇။ ပလူတိုနီယမ္ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး

ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္ရာမွာ ပလူတိုနီယမ္နဲ႔ လုပ္တာက ယူေရနီယမ္နဲ႔လုပ္တာထက္ အားသာခ်က္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားရွိပါတယ္။ သာလြန္ခ်က္တခုက ပလူတိုနီယမ္က ပမာဏနည္းနည္းနဲ႔ ပိုအားျပင္းတဲ့ဗံုး လုပ္လို႔ ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ကီလုိတန္ (၂၀) ေပါက္ကြဲအားရွိတဲ့ဗံုး လုပ္ဖို႔ ပလူတုိနီယမ္ (၄) ကီလုိပဲလိုပါတယ္။ တႏွစ္ကိုပလူတိုနီယမ္(၁၂)ကီလို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ တေက်ာ့ျပန္သန္႔စင္ေရးစက္႐ံု ခတ္ေသးေသးရွိရင္ရပါတယ္။

ပလူတိုနီယမ္ဗံုးတခုမွာ ပလူတိုနီယမ္အလံုးတလံုးကို ဘယ္ရီလီယမ္အခံြနဲ႔ ဖံုးထားပါတယ္။ ဒီအခြံက ႏ်ဴထရြန္ေတြကို ခြဲစိတ္ျဖစ္စဥ္ထဲ ျပန္႐ိုက္ခတ္ေစဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေျခေျပာင္းျဒပ္ထု ျဖစ္လာၿပီး ကိုယ့္ဖာသာ ဆက္တိုက္ ခြဲစိတ္တုံ႔ျပန္မႈျဖစ္ဖို႔ ပလူတိုနီယမ္ပမာဏ နည္းနည္းပဲလိုတာျဖစ္ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔တဖြဲ႔ ဒါမွမဟုတ္ ဆိုးသြမ္းႏိုင္ငံတခုဟာ ႏ်ဴကလီးယားဗံုးလုပ္ဖို႔အတြက္ ယူေရနီယမ္ကို သန္႔စင္ ၿပီးလုပ္တာထက္ ကမာၻအႏွံ႔က အရပ္ဘက္သံုးႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြကေန ပလူတိုနီယမ္ ရယူလုပ္တာက ပိုလြယ္ႏိုင္ပါတယ္။

ပလူတိုနီယမ္ဗံုး အၾကမ္းစားတခုကို အၾကမ္းဖက္သမားေတြ လုပ္ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ အရင္တခါ ဂ်ပန္မွာ အဆိပ္ေငြ႔နဲ႔ အၾကမ္းဖက္သြားတဲ့ ဥံဳ ဂိုဏ္း အဆင့္ေလာက္ကတတ္တဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈအရည္အခ်င္းနဲ႔ တည္ေဆာက္ႏိုင္တယ္လို႔ ပါရဂူ ေတြကဆိုပါတယ္။ အဲသလို ႏ်ဴကလီးယားဗံုးဟာ ေပါက္ကြဲအား တီအင္တီယမ္းတန္ခ်ိန္ (၁၀၀) နဲ႔ ညီမွ်ပါလိမ့္မယ္။

၈။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ေရာဂါ

ေရဒီယိုသတၱိႂကြပစၥည္းေတြျဖစ္တဲ့ ယူေရနီယမ္၊ ပလူတိုနီယမ္ေတြကို ကိုင္တြယ္လုပ္ကိုင္ရတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြ၊ အလုပ္သမားေတြ၊ ပညာရွင္ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္သားေတြဟာ ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္မႈ အႏၲရာယ္က်ေရာက္ေနပါတယ္။ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ပမာဏေပၚမူတည္ၿပီး ျပင္းထန္မႈရွိပါတယ္။ အမ်ားဆံုး(၆)နာရီၾကာမွ စေပၚတာရွိသလို မ်ားရင္ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းလကၡဏာျပပါတယ္။

ျဖစ္တတ္တာေတြက ပ်ဳိ႕အန္ျခင္း၊ ဝမ္းေလွ်ာျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ မူးေဝျခင္း၊ အဖ်ားတက္ျခင္း၊ အေရျပား ေရာင္ရမ္းပ်က္စီးျခင္း၊ ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္း၊ ေသြးအန္ျခင္း၊ ေသြးဝမ္းသြားျခင္း၊ အေၾကာဆြဲျခင္း၊ အားနည္းျခင္း၊ ေျခတုန္ လက္တုန္ျခင္း၊ မွတ္ဉာဏ္ထိခိုက္ျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ေသြးေပါင္က် ေသြးလန္႔ျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျခင္း၊ အဂၤါမစံု ကေလးေမြးျခင္း၊ ကိုယ္ခံအားက်ဆင္းျခင္း၊ ေရာဂါပိုးအမ်ဳိးမ်ဳိးဝင္ျခင္း၊ ေသြးကင္ဆာနဲ႔ တျခားကင္ဆာမ်ားျဖစ္ျခင္း၊ ေသဆံုးျခင္း တို႔ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

အရင္က ႐ုရွႏုိင္ငံမွာ ခ်ာႏိုဘိုင္း ႏ်ဴကလီးယားဓာတ္ေပါင္းဖို မေတာ္တဆေပါက္ကြဲတုန္းက ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေၾကာင့္ လူ (၃၁) ေယာက္ ပြဲခ်င္းၿပီး ေသသြားခဲ့ပါတယ္။ အခုလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အရည္အခ်င္းညံ့ဖ်င္းၿပီး ျဖစ္ကတတ္ဆန္းနဲ႔ လေဘာ္သေရက်လွတဲ့ နအဖစစ္တပ္ရဲ႕ လွ်ဳိ႕ဝွက္ႏ်ဴကလီးယားစီမံကိန္းေၾကာင့္ အရပ္သားပညာရွင္ေတြ၊ အလုပ္သမားေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္သားေတြ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ေရာဂါရၿပီး ေဆး႐ံုတက္ရတဲ့သတင္းေတြ ၾကားေနရပါၿပီ။

ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္မႈကေနကာကြယ္ဖို႔ဆိုရင္အခ်ိန္ၾကာထိေတြ႔မႈမျပဳဖုိ႔၊အနီးကပ္မကိုင္တြယ္ဘဲ ညႇပ္ရွည္ရွည္ေတြသံုးကိုင္တြယ္ဖို႔၊ခဲသုတ္ထားတဲ့ဝတ္႐ံုေတြဝတ္ဖို႔လုိပါတယ္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ေရာဂါအတြက္ ေဆးမရွိပါ။ သက္သာ႐ံုပဲ တတ္ႏိုင္ပါတယ္။

ရည္ၫႊန္း။ BBC မွ The Nuclear Fuel Cycle ေဆာင္းပါး