ဦးေအးသာေအာင္

မဇၩိမသတင္းဌာန

တနလၤာေန႔၊ မတ္လ ၂၉ ရက္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ၁၇ နာရီ ၅၆ မိနစ္

ဦးေအးသာေအာင္
(အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး၊ ရခိုင္ ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ - ALD)

အမည္ ဦးေအးသာေအာင္

အဖဲြ႔အမည္၊ တာဝန္ တဲြဖက္ အတြင္းေရးမႉး (၁၉၈၉-၁၉၉၁)၊ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး (၁၉၉၁ မွ လက္ရွိ) ရခိုင္ ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ (ALD)

အတြင္းေရးမႉး၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားျပဳေကာ္မတီ (CRPP)

(၁၉၉၈ မွ လက္ရွိ)

အတြင္းေရးမႉး အဖဲြ႔ဝင္၊ ျပည္ေထာင္စု တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ UNLD(၁၉၈၉ မွ လက္ရွိ)

ေမြးသကၠရာဇ္ ၁ဝ. ၁၂. ၁၉၄၅

မိဘအမည္ ဦးေအာင္ထြန္းဇံ၊ ေဒၚေအးၿမိဳင္

ေမြးရပ္ဇာတိ ေျမပံုၿမိဳ႕၊ ရခိုင္ျပည္နယ္

ေမြးခ်င္း ေမာင္ႏွစ္မ ၅ ဦးအနက္ တတိယေျမာက္

ဇနီးအမည္ ေဒၚသိန္းရင္

သားသမီး သား ၂ ဦး ရွိ

လက္ရွိလိပ္စာ အမွတ္ ၃၇၃၊ ေအာက္ပုစြန္ေတာင္လမ္း၊ ၃ ရပ္ကြက္၊ ပုစြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္တိုင္း

ပညာအရည္အခ်င္း ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ လသာ အထက (၁) ေက်ာင္းမွ ၁ဝ တန္း ေအာင္ျမင္ခဲ့

ပါဝင္ခဲ့သည့္ အဖဲြ႔မ်ား ရခိုင္ ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ (Arakan League for Democracy)

ထိန္းသိမ္းခံ ခုႏွစ္ တပါတီ အာဏာရွင္စနစ္ ဆန္႔က်င္ေရး ေျမေအာက္လႈပ္ရွာမႈ ျပဳလုပ္သျဖင့္ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္တြင္ အင္းစိန္ေထာင္၌ ၂ ႏွစ္ခဲြခန္႔ ေထာင္ဒဏ္က်ခံခဲ့ရ။

၂ဝဝဝ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရၿပီးေနာက္ အစိုးရ အၾကည္ညိဳပ်က္ေစရန္ ေရးသားလႈံ႔ေဆာ္မႈ ၅ (က)၊ ပံုႏိွပ္ဥပေဒ ၁၇ ၊ ၂ဝ ဟူ၍ ပုဒ္မ ၃ ခုျဖင့္ တရားစဲြဆိုကာ ေထာင္ဒဏ္ ၂၁ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့။ သို႔ေသာ္ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္တြင္ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္သျဖင့္ ခဲြစိတ္ကုသရန္ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့သည္။

ေရြးေကာက္ပဲြ မဝင္ရသည့္ အေၾကာင္းအရင္း

“၂ဝဝ၈ခုႏွစ္ဖဲြ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါက်ေတာ့ အခ်က္ ၂ ခ်က္ ေတြ႔ရတယ္။ ပထမတခ်က္က ဒီဥပေဒအရ တိုင္းျပည္ဟာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္လာဖို႔ အလားအလာ မရွိဘူး။ ဘာေၾကာင့္ ေျပာႏိုင္သလဲဆိုေတာ့ တပ္မေတာ္က လႊတ္ေတာ္မွာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေနရာယူထားၿပီးေတာ့ အေရးၾကီးတဲ့ ဝန္ၾကီးဌာန ၃ ခုျဖစ္တဲ့ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရး၊ နယ္စပ္ေဒသေရးကိုလည္း တပ္က ရယူထားတဲ့အျပင္ ဖဲြ႔စည္းပံုကို ျပင္လို႔ မရႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေရးဆဲြထားတယ္။ ဥပမာ -လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ ေထာက္ခံမွ ျပင္လို႔ရမယ္လို႔ ပါတယ္။ တပ္မေတာ္က ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ယူထားေတာ့ က်န္တဲ့အရပ္ဘက္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ညီညႊတ္ဖို႔ေတာင္ မလြယ္တာ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္မွ ျပင္ရမယ္ဆိုေတာ့ ျပင္ဖို႔မလြယ္ေတာ့ဘူး''

''ေနာက္တခုက သမၼတ၊ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္စသျဖင့္ အဖဲြ႔ဝင္ ၁၁ ဦး ပါဝင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီဆိုၿပီး တခုဖဲြ႔ထားတယ္။ ဒီေကာင္စီဟာ အျမင့္ဆံုးအာဏာေတြကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားမယ့္ သေဘာရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီေကာင္စီရဲ႕ အဖဲြ႔ဝင္ ၁၁ ဦးမွာ စစ္တပ္က ၆ ဦး ပါတယ္။ က်န္ ၅ ေယက္ထဲမွာလည္း တပ္နဲ႔ သက္ဆိုင္သူေတြ ပါႏိုင္တယ္။ ဒီေကာင္စီဟာ တိုင္းျပည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဆံုးအျဖတ္ေပးမယ့္ အဖဲြ႔အစည္းတခု ျဖစ္ေနတယ္''

''ဒါကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ေမွ်ာ္မွန္းတာက တိုင္းျပည္ဟာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံျဖစ္မွ၊ ဒီမိုကေရစီ အေျခခံေတြ ျပည့္ဝမွ ႏို္င္ငံေရး၊ စီးပြားေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ရွိမယ္၊ ဒါမွ တိုင္းျပည္ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္မယ္။ အခုက ဒီဖဲြ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ဆံုး႐ႈံးေနမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီကိုလည္း စစ္တပ္က ခ်ဳပ္ကိုင္ထားေတာ့မယ္။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွပဲ ရွိေနမယ္။ က်ေနာ္တို႔ျဖစ္ခ်င္တာ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ပဲ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ ဒါက မဝင္ရတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္တခု''

''ေနာက္တခုက ၄၈ ခုႏွစ္မွာ လြတ္လပ္ေရးရဖို႔အတြက္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္မွာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို တန္းတူညီတူရဖို႔ သေဘာတူညီခဲ့တယ္။ အခု ႏွစ္ေပါင္း ၆ဝ ေက်ာ္လာတဲ့အထိ တိုင္းရင္းသားေတြ၊ ျပည္နယ္ေတြ တန္းတူအခြင့္အေရး မရခဲ့ဘူး။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးေတြ မရဘူး''

''ဒီဖဲြ႔စည္းပံုအရ ျပည္နယ္ေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းေတြ၊ ေဒသေတြ သတ္မွတ္ေပးထားေပမယ့္ အဲဒီေဒသေတြမွာ တပ္မေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါၾကမယ္။ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ကို သမၼတက ခန္႔မယ္ဆိုေတာ့ ျပည္နယ္ရဲ႕ ဥပေဒျပဳခြင့္က မယ္မယ္ရရ ဘာမွေျပာပေလာက္ေအာင္ မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ တန္းတူညီတူ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ေတြကို လိုလားတဲ့ အန္ကယ္တို႔ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ မကိုက္ဘူး။ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးေတြကို ဒီဖဲြ႔စည္းပံုက လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားတယ္။ တပ္မေတာ္ကပဲ ျပည္နယ္ေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရတိုင္းေတြ၊ ေဒသေတြကို စိုးမိုးခ်ယ္လွယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ တန္းတူေရး၊ အခြင့္အေရးေတြဟာ ဒီဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မယ္၊ ေပၚထြက္လာမယ္လို႔ မယံုၾကည့္တဲ့အတြက္ ဒီဥပေဒအရ က်င္းပေပးမယ့္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပဲြကို မဝင္ေရာက္တာ ျဖစ္ပါတယ္''

ေရြးေကာက္ပဲြဝင္ေရာက္ႏိုင္မည့္ အေနအထား

“ဒီ၂ဝဝ၈အေျခခံဥေပဒကိုျပဳျပင္ေရးေပါ့၊ဒီမိုကေရစီအေျခခံတဲ့တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေပးမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြကို ျပင္ဆင္မယ္ဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပဲြဝင္ဖို႔ စဥ္းစားမယ္”

၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပဲြ၏ လိုအပ္ခ်က္

“ေရြးေကာက္ပဲြဆိုတာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံကို ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ဖို႔အတြက္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းတခုေပါ့။ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပေပး႐ုံနဲ႔ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္လာမယ္၊ ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းေပၚကို ေရာက္လာမယ္လို႔ ေသခ်ာေပါက္ ေျပာလို႔မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပဲြဟာ ျမန္မာႏို္င္ငံကို ဒီမိုကေရစီႏို္င္ငံအျဖစ္ ထူေထာင္ဖို႔အတြက္ အခ်က္တခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြမလုပ္ခင္မွာ ေကာင္းမြန္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းေတြလုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ ၿပိဳကဲြေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တပ္မေတာ္အင္အားစုနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြ၊ တိုင္းရင္းသား အင္အားစုေတြ မညီမညြတ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြကို ညီညြတ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ အမ်ဳိးသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္ရပါမယ္။ အဲဒါ တည္ေဆာက္ဖို႔အတြက္ ေရြးေကာက္ပဲြမတိုင္မီ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးေတြ လုပ္ၿပီးေတာ့ အမ်ဳိးသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး အတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ခ်ရပါမယ္။ ဖဲြ႔စည္းပံုေတြ ဆဲြရပါတယ္။ အဲလို အခင္းအက်င္းေတြၿပီးမွ ေရြးေကာက္ပဲြကို သြားဖို႔လိုပါတယ္။ အခု ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းေတြက ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ေဖာ္ေဆာင္ေပးမယ့္ အခင္းအက်င္းမ်ဳိး မဟုတ္ပါဘူး”

၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပဲြႏွင့္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပဲြ ကြာျခားခ်က္

''ဟိုတုန္းကေတာ့ အေျပာင္းအလဲတခုခု ျဖစ္မယ္ေပါ့။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္လာမယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြၿပီးရင္ အႏိုင္ရပါတီက အစိုးရဖဲြ႔မယ္။ ၿပီးရင္ လႊတ္ေတာ္ေခၚမယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ အမ်ဳိးသားေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြခ်မယ္။ ဖဲြစည္းပံုေရးဖို႔အတြက္ ပင္လံုလိုမ်ဳိး ညီလာခံေခၚယူမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ အထူးတာဝန္ေပးထားတဲ့ ေကာ္မရွင္တရပ္က အေျခခံ ဥပေဒေရးဆဲြဖို႔လုပ္မယ္။ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ တိုင္းရင္းသားဆႏၵ၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဆႏၵေတြနဲ႔ ေရးႏိုင္မယ္။ အဲဒီအခါ စစ္မွန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုတခု ေပၚထြက္လာမယ္လို႔ ေရြးေကာက္ပဲြမတိုင္မီ အခင္းအက်င္းေတြအရ ေမွ်ာ္လင့္လို႔ရတယ္''

''အခုက အဲဒီလို ေမွ်ာ္လင့္လို႔မရဘူး။ ဖဲြ႔စည္းပံုကို တဖက္သတ္ေရးဆဲြတယ္။ ညီလာခံကလည္း ပင္လံုလိုမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ တဖက္သတ္က်င္းပတယ္။ သူတို႔ခ်မွတ္ထားတဲ့ မူအတိုင္း တဖတ္သတ္ေရးဆဲြတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကိုလည္း လ်စ္လ်ဴ႐ႈတယ္။ ၉ဝ တုန္းက နဝတဟာ အေျခခံဥပေဒကို အကာအကြယ္ယူထားတာ မရွိဘူး။ ဒီ ၂ဝ၁ဝ မွာေတာ့ နအဖက ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ အကာအကြယ္ ယူထားတယ္။ အဲဒါေတြ ကြာျခားတယ္''

၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပဲြ ရလဒ္အေပၚ သေဘာထား

''က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ဒီ၉ဝရလဒ္ကို ဆုပ္ကိုင္ထားမယ္။ ၉ဝ ရလဒ္ဟာ နဝတ က က်င္းပေပးတာ ျဖစ္ေပမယ့္ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတယ္။ ႏိုင္ငံတကာကလည္း အသိအမွတ္ျပဳတယ္။ ေၾကလည္း ေၾကညာၿပီးၿပီ။ ဒါကို တစံုတခုေသာ နည္းလမ္းနဲ႔ မေဖာ္ေဆာင္ဘူးဆိုရင္ ႏိုင္ငံအတြက္ေရာ၊ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမွာပါ အမည္းစက္တခုအျဖစ္ တင္က်န္ခဲ့မွာ ျဖစ္တယ္။ မေကာင္းတဲ့ အစဥ္အလာတခုပဲ။ ဒါကို တနည္းနည္းနဲ႔ သိကၡာရွိရွိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေစခ်င္တယ္။ အေကာင္အထည္ မေဖာ္မခ်င္း ဆုပ္ကိုင္ထားမယ္''

ေရြးေကာက္ပဲြလြန္ကာလ ျဖစ္လာႏိုင္မည့္ အေနအထား

''ဒီေရြးေကာက္ပဲြဟာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုင္မယ္လို႔ မယူဆဘူး။ အဲေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြလြန္ကာလမွာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေက်နပ္မႈကိုလည္း ရမယ္မထင္ဘူး။ တျခား တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႔ေတြျဖစ္တဲ့ KIO၊ ဝ ၊ မြန္ျပည္သစ္ေတြကလည္း ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒအရ လုပ္ေဆာင္လာတဲ့ နယ္ျခားေစာင့္တပ္အေရးကို လက္မခံဘူး။ အဲေတာ့ တိုင္းျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈေတြ မရွိႏိုင္ဘူး။ ျပည္တြင္းစစ္ကိုလည္း ၿငိမ္းေစမွာ မဟုတ္သလို၊ ျပည့္ဝတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုလည္း ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ အန္ကယ္တို႔လုိ ပါတီေတြ၊ NLDလို ပါတီေတြ မပါဝင္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္၊ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံတကာကလည္း ဒီရလဒ္ကို အသိအမွတ္ျပဳမယ္လို႔ မယံုၾကည္ဘူး။ ဒီလိုဆိုရင္ ဒီေရြးေကာက္ပဲြရဲ႕ ဟိုဘက္ ရလဒ္ဟာလည္းပဲ ႏိုင္ငံေရးအဓိပၸာယ္ ရွိလိမ့္မွာ မဟုတ္ဘူး။