“ၿပိဳင္ဘက္ရွိမွ ပိုၿပီးတိုးတက္ႏုိင္မယ္”

ဧရာဝတီ Tuesday, April 20, 2010

.ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ(DVB)သည္၁၉၉၂ခုႏွစ္မွစတင္ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည္။၂၀၀၅ခုႏွစ္ေမလတြင္ စတင္၍DVBရုပ္သံထုတ္လႊင့္ခဲ့ရာ၂၀၀၇ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကာလႏွင့္၂၀၀၈ခုႏွစ္ေမလတြင္ တုိက္ခတ္ေသာနာဂစ္ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္းေနာက္ပိုင္းတို႔တြင္ျပည္တြင္း၌ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေျခအေနမ်ားကိုျမန္မာျပည္သူမ်ားပိုမိုသိရွိေစခဲ့သည္။၂၀၀၇ခုႏွစ္ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကို အေျခခံထားသည့္ ျပည္တြင္းမွDVBရုပ္သံသတင္းေထာက္တဦးအေၾကာင္းမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္BurmaVJမွာ ၂၀၀၉ခုႏွစ္ေအာ္စကာဆုေပးပြဲတြင္ဆန္ခါတင္၅ကားစာရင္း၌ပါဝင္ခဲ့ၿပီးႏိုင္ငံတကာဆုမ်ားစြာရရွိခဲ့သည္။ ထို DVBသတင္းဌာန၏အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးကိုေအးခ်မ္းႏုိင္ကိုဧရာဝတီသတင္းေထာက္ေအးခ်မ္းေျမ့ကေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းထားပါသည္။

        ကိုေအးခ်မ္းႏုိင္ (ဓာတ္ပံု - ဘန္ေကာက္ပို႔စ္)

ေမး။ ။ အရင္ဆံုးBurmaVJနဲ႔ဘယ္လိုဆက္စပ္ခဲ့တာလဲသိပါရေစ။

ေျဖ။ ။သူတုိ႔ကုမၸဏီကက်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ဘာမွမဆိုင္ပါဘူး။သူတုိ႔ကက်ေနာ္တုိ႔နဲ႔စအဆက္အသြယ္လုပ္တဲ့၂၀၀၆ ခုႏွစ္လယ္ေလာက္ကတည္းကနယ္စပ္ကေနျမန္မာျပည္ထဲျပန္၀င္သြားတဲ့သတင္းမီဒီယာသမားေတြ၊ ကင္မရာမင္းေတြ၊ဗီဒီယုိဂ်ာနယ္လစ္ေတြအေၾကာင္းကုိDocumentaryလုပ္ခ်င္တယ္။လုပ္ခ်င္ေတာ့၊ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔အစမ္းစရိုက္တယ္။ျပည္တြင္းကထြက္လာတဲ့သတင္းေထာက္ေတြကိုမ်က္ႏွာမျပဘဲနဲ႔ ဗီဒီယိုရိုက္တယ္။စၿပီးဆင္ေနၿပီေပါ့၊ဆင္ေနရင္းနဲ႔အဲဒီမွာ၂၀၀၇ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ေတာ့က်ေနာ္တုိ႔ကလည္းအရမ္းကိုအလုပ္ရႈပ္သြားတယ္။အလုပ္ရႈပ္ေတာ့သူတုိ႔ကိုသိပ္ၿပီး အကူအညီမေပးႏိုင္ေတာ့ဘူး။ဒါေပမယ့္သူတုိ႔ကတခ်ိန္လံုးရွိေနတယ္။ဆႏၵျပပဲြေတာက္ေလွ်ာက္ အထဲကေနၿပီးေတာ့ ဗီဒီယုိ အရုပ္ေတြ ထုတ္လာတယ္။ အဲဒီထုတ္လာတဲ့ အရုပ္ေတြကို ဒီထဲမွာ တခါျပန္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံတကာကို ျပန္ျဖန္႔တယ္။ ဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္တဲ့ ေအာ္ပေရးရွင္း တခုလံုးကုိ သူတုိ႔ မ်က္စိေရွ႕မွာ၊ သူတုိ႔ ေဘးကထုိင္ၿပီး ျမင္ရသလို ျဖစ္သြားတယ္။ ေနာက္ အရုပ္ေတြ ထြက္လာေတာ့ ဒီအရုပ္ေတြၾကည့္ၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ သူတုိ႔ စဥ္းစားတယ္ ဘာလုပ္လုိ႔ရမလဲ ...။ အဲဒီမွာ အရင္ရွိထားတဲ့ အုိင္ဒီယာ တခုလံုး ေပ်ာက္သြားတယ္။ ဒီအရုပ္ေတြနဲ႔ပဲ ဗီဒီယုိကင္မရာ သမားေတြ အေၾကာင္းကို documentary လုပ္မယ္ ဆုိၿပီးေတာ့ ျဖစ္သြားတာပါ။

ေမး။ ။DVBရဲ႕ဒါရိုက္တာတေယာက္အေနနဲ႔BurmaVJအေပၚဘယ္လုိသံုးသပ္လဲ။ကိုေအးခ်မ္းႏိုင္တို႔ အရုပ္ေတြနဲ႔ဆုေတြအမ်ားႀကီးရသြားတဲ့အေပၚမွာေပါ့။

ေျဖ။ ။ ဒီ DocumentaryကDVBအတြက္သမိုင္းမွတ္တိုင္တခုလုိျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ဗမာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Documentaryထဲမွာနာမည္လည္းႀကီးသြားတယ္၊လူၾကည့္လည္းမ်ားသြားတယ္။DVBအတြက္ေတာ့ တကယ္ကိုအေရးႀကီးတဲ့မွတ္တိုင္တခုပါ။

ေမး။ ။ DVB အေနနဲ႔ အရုပ္ရတာ အရင္ကထက္ ပုိလြယ္တယ္ ေျပာႏိုင္လား။

ေျဖ။ ။ပိုလြယ္လာတယ္လုိ႔ေတာ့မဟုတ္ဘူး။ဒါေပမယ့္လူပိုမ်ားလာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္အရုပ္က ပိုထြက္လာတယ္။ ခက္ခဲမႈကေတာ့ နဂိုအတုိင္းပဲ။ ဒါေပမယ့္ အရင္တုန္းက က်ေနာ္တုိ႔ စလုပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ဥပမာ-၂၀၀၇လူထုဆႏၵျပပဲြျဖစ္ေတာ့က်ေနာ္တုိ႔မွာလူ၃၀ေလာက္ရွိတယ္။ဒီလူ၃၀မွာတေယာက္ခ်င္းစီက အရုပ္ထုတ္တာမဟုတ္ဘူး။လူ၃၀ ကသူတုိ႔အုပ္စုေလးေတြနဲ႔လုပ္ၾကတယ္။အုပ္စုတစုကအစီအစဥ္တခုေပါ့။ အခုက လူ ၈၀၊ ၁၀၀ ေလာက္ ရွိလာတယ္။ ဆုိေတာ့ အစီအစဥ္ ပုိမ်ားလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္းေျပာရင္ အရုပ္ရဖုိ႔ ရိုက္ရတာ အရင္ကထက္ စာရင္ ပိုေတာင္ခက္လာတယ္။

ဘာမွ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ မပတ္သက္တဲ့ ကိစၥ၊ ဥပမာ - ေစ်းထဲမွာဆုိပါစုိ႔။ ဆႏၵျပပြဲႀကီးကို ရိုက္ေနတာ မဟုတ္ဘူး။ သာမန္ လႈပ္ရွား သြားလာေနတဲ့ ဟာေတြ ရိုက္တာေတာင္မွ အႏၱရာယ္ ေတာ္ေတာ္ႀကီးတယ္။ ကင္မရာ ထုတ္တာနဲ႔ လာေမးတယ္၊ မင္း ဘာလုပ္တာလဲ၊ ဘယ္ကလဲ၊ ဘာအတြက္ ရိုက္တာလဲ။ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြေတြ သြားရင္လည္း အဲဒီလုိ လာေမးတာေတြ ရွိတယ္။ သူတုိ႔ဘက္က ေစာင့္ၾကည့္တာလည္း ပိုမ်ားလာတယ္။

လူေတြက က်ေနာ္တုိ႔ TV ေတြကို ၾကည့္တယ္ဆုိတာက အဓိက သူတို႔ မျမင္ဘူးတာေတြ ျမင္ရလို႔။ MRTV လုိဟာမ်ိဳးမွာ ျမင္ရတဲ့ ဟာေတြ က်ေနာ္တုိ႔ လႊင့္တာမရွိဘူး။ တကယ္တမ္း သူတုိ႔ လုပ္ခ်င္တာက က်ေနာ္တုိ႔ကို လူေတြ မၾကည့္ခ်င္ေအာင္လုပ္ခ်င္တာ။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ မျပတဲ့ သတင္းေတြ၊ အရုပ္ေတြကို ျပေတာ့ လူေတြက ၾကည့္မွာပဲ။ သူတုိ႔က အရမ္းကို တဖက္သတ္ႀကီး ျဖစ္ေနေတာ့ ဘယ္သူမွ ၾကည့္မွာ မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ကို လူေတြမၾကည့္ေအာင္ လုပ္ေလေလ၊ လူေတြက ပိုၾကည့္ခ်င္ေလေလ ျဖစ္မွာပဲ။

၂၀၀၇ ဇြန္၊ ဇူလိုင္ ကာလေတြက စၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ ၂၄ နာရီ လႊင့္တယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ၾကည့္တဲ့ သူကေတာ္ေတာ္မ်ားလာတယ္။အထဲကက်ေနာ္တုိ႔သတင္းေထာက္ေတြကိုယ္တုိင္ ႀကံဳရတာေတြရွိတယ္။သူတို႔ျပန္ေျပာျပတယ္။ဥပမာ-သတင္းေထာက္ေတြ ကိုယ္တုိင္ ေစ်းသြားတာ၊ ၿမိဳ႕ထဲမွာ လမ္းေလွ်ာက္တာမ်ိဳးလုပ္တဲ့အခ်ိန္လက္တို႔ၿပီးDVBprogram ေတြ၀ယ္မလား။ သူတုိ႔မွာ CD ေတြ ရွိတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး တိုုးတိုးတိတ္တိတ္ေလး လာလာေျပာတာေတြရွိတယ္။

ေမး။ ။ နာဂစ္ဆိုင္ကလုန္း ကာလတုန္းက DVB အေနနဲ႔ လုပ္ႏုိင္ခဲ့တာေတြ ဘာေတြရွိခဲ့လဲ။

ေျဖ။ ။ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး ၿပီးေတာ့ တခ်ိဳ႕ေတြ အဖမ္းခံရတာရွိတယ္၊ တခ်ိဳ႕ ပစၥည္းေတြ ဆံုးရံႈးသြားရတာေတြ ရွိတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆုိေတာ့ အဲဒီတုန္းက မိုးေတြ အႀကီးအက်ယ္ရြာေတာ့ ကင္မရာေတြ တလံုးၿပီး တလံုးပ်က္တယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း ေရွာင္တိမ္း ေနရတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အဓိက ျပင္တာက အေျခခံဥပေဒ ဆႏၵခံယူပဲြအတြက္ကို ျပင္တာ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ အခ်ိန္မွာ နာဂစ္ျဖစ္လာတယ္။ ကံေကာင္းခ်င္ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျပည္တြင္းက လူေတြ ျပန္ရွိတယ္။ ပစၥည္းေတြလည္း ျပန္ရွိတယ္။ နာဂစ္ဆိုင္ကလုန္း ျဖစ္ေတာ့ ပထမဆံုး ထြက္လာတဲ့ အရုပ္က က်ေနာ္တို႔ ဆီကပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အင္တာနက္ ေတြကလည္း အကုန္ ေဒါင္းသြားၿပီ။ တယ္လီဖုန္း လိုင္းေတြကလည္း အကုန္က်သြားၿပီ။ က်ေနာ္ၾကည့္ရတာ တခ်ိဳ႕ ႏုိင္ငံျခား သတင္းေထာက္ေတြ အထဲမွာ ရွိေနပုံရတယ္။ သူတုိ႔က သူတို႔ မီဒီယာေတြ အတြက္coverလုပ္ဖို႔ ေရာက္ေနၾကတာ။ ဘယ္ေလာက္ထိျဖစ္လဲ ဆုိေတာ့ သူတုိ႔ေတာင္မွ အရုပ္ေတြ ျပန္မထုတ္ႏုိင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ သတင္းေထာက္ေတြက နာဂစ္ ျဖစ္ၿပီး တရက္၊ ႏွစ္ရက္ အတြင္း ဧရာ၀တီတိုင္းကို ေရာက္သြားၿပီး အဲဒီကေန ရြာသားေတြနဲ႔ေတြ႕၊လူေတြ ေသတာေတြ၊ေၾကတာေတြ၊အဲဒီအရုပ္ေတြကိုက်ေနာ္တုိ႔TVကလည္းထြက္တယ္။ႏုိင္ငံျခားမီဒီယာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္း ေပးႏုိင္ခဲ့တယ္။

ေမး။ ။ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြ အတြက္ေကာ ဘာေတြ လုပ္ဖုိ႔ ျပင္ထားလဲ။

ေျဖ။ ။ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ကေတာ့ program ပုိင္းအရေရာ ေနာက္ၿပီး training ပိုင္းအရေရာ လုပ္ဖို႔ရွိတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ မ၀င္တဲ့ လူေတြ မ၀င္တဲ့ အေၾကာင္း။ ၀င္တဲ့ လူေတြ ၀င္တဲ့ အေၾကာင္း debate လို ပံုစံနဲ႔ လုပ္ဖုိ႔ ရွိတယ္။ ေနာက္ election law နဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ။ ဥပမာ- သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ electionကိုဘယ္လုိလုပ္ၾကလဲဆုိတဲ့ဟာမ်ိဳးေတြ။electionမွာလူထုရဲ႕ အခန္းက႑က ဘယ္လုိအေရးပါတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေတြ သြားဖုိ႔ရွိတယ္။ ေနာက္တခါ ဘယ္ပါတီပဲျဖစ္ျဖစ္ ေရြးေကာက္ပဲြ ႏိုင္ရင္ သူတုိ႔ ပါတီရဲ႕ ေပၚလစီက က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လုိရွိလဲ၊ စီးပြားေရး ေပၚလစီက ဘယ္လုိရွိလဲ၊ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ အဲဒါေလးေတြကို တခုခ်င္းစီ ဆြဲထုတ္ၿပီးေတာ့ လုပ္မယ္။ အဲဒါက တခုေပါ့။

ေရြးေကာက္ပဲြကာလအတြင္းနဲ႔ေရြးေကာက္ပဲြမျဖစ္ခင္တပတ္ေလာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ေရြးေကာက္ပဲြၿပီးလုိ႔ တပတ္ေလာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္က်ေနာ္တုိ႔အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတုိးခ်ဲ႕ဖုိ႔ရွိတယ္။မနက္ကေနစၿပီး ညေနမိုးခ်ဳပ္တဲ့ အထိေပါ့။ ေနာ္ေဝး ကေန တုိက္ရိုက္လႊင့္ဖို႔ စီစဥ္ထားတယ္။

ေမး။ ။ ကိုေအးခ်မ္းႏိုင္တုို႔ အေနနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရးကေန ေမြးဖြားလာတဲ့ မီဒီယာ တခု ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာ္လွန္ေရး ၿပီးဆံုးသြားရင္ ဘာအေနနဲ႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ ရပ္တည္မလဲ။ ဆက္ၿပီး ရွိေနဦးမလား။

ေျဖ။ ။ ျမန္မာျပည္ အေျခအေန ေျပာင္းသြားရင္DVBနာမည္နဲ႔ပဲ ဆက္ေနမယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ ဆက္လုပ္ဖုိ႔ ရွိတာက ျမန္မာျပည္ အေျခအေန ေျပာင္းၿပီဆုိုရင္ ျမန္မာျပည္ထဲကို ဝင္ၿပီး ဘယ္လုိဆက္ ရပ္တည္မလဲ။ ဘယ္လုိတည္ေဆာက္ရမလဲ။ ဘယ္လုိ ျဖစ္မလဲဆိုတာ စဥ္းစားရမယ္။ ေျပာရရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ ေျပာင္းၿပီး ၄၊ ၅ ႏွစ္အထိdonorဆီက ပိုက္ဆံရေနမယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရရွည္မွာ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ့္ ဘာသာကိုယ္ ရပ္တည္ရမယ္။

ေမး။ ။DVBကဒါဟာတခုတည္းေသာTVဆိုၿပီးေတာ့ျပည္တြင္းမွာရွိရာကေနေနာက္ထပ္ ကိုေအးခ်မ္းႏုိင္တုိ႔နဲ႔ အၿပိဳင္ ေပၚလာႏိုင္တဲ့ TV ေတြ အေပၚမွာေရာ ဘယ္လုိ သေဘာထားမလဲ။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္ ထင္တာေတာ့ ေကာင္းတယ္။ မ်ားမ်ားေပၚေလ ေကာင္းေလပဲ။ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ျပေနတဲ့ လိုင္းေတြက အစိုးရ ရုပ္သံေတြ။ ဒါေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီ ရတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ရုပ္သံလိုင္းေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ထိုင္းႏိုင္ငံလုိ ႏုိင္ငံမွာေတာင္ အမ်ားႀကီးပဲ။ ျမန္မာျပည္မွာက လူဦးေရ ၅၅ သန္းေလာက္ရွိတယ္။ ဒီ တခုနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ဘယ္လိုမွcoverမလုပ္ႏုိင္ဘူး။ ေနာက္တခုက တခါတေလက်ေတာ့ ကို္ယ့္တေယာက္ပဲ ရွိေနတယ္ဆိုရင္ ကိုယ္က သိပ္ႀကိဳးစားခ်င္စိတ္ မရွိဘူး။ ကိုယ္နဲ႔ အဲဒီလုိ ၿပိဳင္ဘက္ ရွိလာတယ္ဆိုရင္ ႀကိဳးစားခ်င္စိတ္ ပို ရွိလာတယ္။ ၿပိဳင္ဘက္ ရွိမွ ပုိၿပီးတုိးတက္ႏိုင္တယ္။

က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ အားေပးတယ္။ အဲဒီရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ အခုဆိုရင္လည္း တျခားအဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ တျခား မီဒီယာ ေတြနဲ႔ တဲြၿပီးေတာ့ သတင္းေတြထုတ္ဖုိ႔၊ documentary ေတြထုတ္ဖို႔၊ အဲဒါမ်ိဳးေတြ က်ေနာ္တုိ႔ မ်ားမ်ားစားစား လုပ္မယ္။ အဲဒီလုိမ်ိဳး လိုင္းေတြ မ်ားလာတာ က်ေနာ္ထင္တယ္၊ ျပႆနာမရွိဘူး။ ေနာက္တခုက ျမန္မာျပည္လုိ ႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာ တကယ္တမ္းေျပာရရင္ နည္းေသးတယ္။ ဥပမာ တခုေျပာရရင္ ၂၀၀၇ သံဃာ ဆႏၵျပပဲြမွာ ဂ်ပန္သတင္းေထာက္ နာဂအိ အသတ္ခံရတယ္။ သူအသတ္ခံရတဲ့ ပံုကုိ က်ေနာ္တုိ႔ စရေတာ့ ဆိုဒ္ တဘက္တည္းက တပံုပဲရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္း က်ေနာ္တုိ႔ လူေတြ ပုိ႔လာတဲ့ ဓာတ္ပံုေတြ၊ ဗီဒီယုိေတြ ထပ္ရေတာ့ သံုးမ်ိဳးေတာင္ရတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ေျပာရရင္ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တုိ႔ သတင္းေထာက္ ၃ ေယာက္ စလံုးက ရွိတယ္။ က်ေနာ္ဆိုလုိခ်င္တာက တကယ္လုိ႔သာ တေယာက္မွ မရွိဘူးဆုိလုိ႔ ရွိရင္ တပံုမွ ရမွာ မဟုတ္ဘူး။ လူမ်ားတာကျပႆနာမရွိဘူး။လူမ်ားတယ္ဆိုရင္ပုိၿပီးcoverလုပ္တဲ့ ေနရာမွာ အားေကာင္းမယ္။ ေနာက္တခုက အဲဒီ အျမင္ သံုးခုကေန ရလုိက္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ေသခ်ာ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ အနီးကပ္ပစ္တာလား၊ ေတ့ ပစ္တာလား၊ မေတာ္တဆ ပစ္မိတာလား။ အဲဒီပံုေတြကို ဂ်ပန္ပုလိပ္ေတြကလည္း ယူသြားတယ္။ ဂ်ပန္အစိုးရနဲ႔ စကားေျပာတဲ့ အခါမွာ အဲဒီ အရုပ္ေတြက အမ်ားႀကီး တန္ဖုိးရွိတာေပါ့။ မ်ားတယ္သာ ေျပာေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ သတင္းေထာက္ေတြ ဒီထက္မ်ားရင္ ပုိၿပီးေကာင္းတယ္။

ေမး။ ။ေရဒီယုိနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ျပည္တြင္းမွာေျပာေနတာDVBကဖမ္းလုိ႔သိပ္အဆင္မေျပဘူးတဲ့။ ေနာက္တခုကတျခားေရဒီယိုိနဲ႔ယွဥ္လုိက္ရင္နည္းနည္းအားနည္းတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ေျပာေနၾကတာရွိတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထပ္ၿပီး တုိးျမႇင့္ဖုိ႔ရွိလား။ ဘယ္လုိ႔ တုံ႔ျပန္မလဲ။

ေျဖ။ ။က်ေနာ္တုိ႔ဒီကိစၥကိုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားျပင္တာေတြရွိတယ္။ေနာက္တခုကfrequency ပိုေကာင္းလာေအာင္ က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔လည္း သိတယ္။က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ေရဒီယို အသံလိႈင္း ဖမ္းရတာခက္တယ္။BBCနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္တယ္၊VOAနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္တယ္၊RFAနဲ႔ႏႈိင္းယွဥ္တယ္။သူတုိ႔အဲဒီလုိ ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီးေတာ့က်ေနာ္တုိ႔အသံကအဆင္မေျပဘူးေျပာတယ္။ခုနေျပာတဲ့အသံလႊင့္ဌာနေတြကဒီအာရွ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေတြမွာပဲရွိတယ္။VOAဆိုရင္ ထုိင္းကလႊင့္တာရွိမယ္၊BBCဆုိရင္စကၤာပူက လႊင့္တာရွိမယ္၊ RFAလည္း ဒီလိုပဲ။ က်ေနာ္တို႔က အဲဒီ station ေတြ အကုန္လံုးကို လုိက္ခ်ိတ္တယ္၊ ႀကိဳးစား ၾကည့္တယ္။ဒါေပမယ့္သူတုိ႔ကက်ေနာ္တုိ႔ကိုႏိုင္ငံေရးဆိုၿပီးေတာ့ပဲျမင္တယ္။က်ေနာ္တို႔station ျမန္မာျပည္နဲ႔ ေ၀းတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔ အသံလိုင္းက သူတုိ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ေတာ့ မေကာင္းဘူး။ ဒါေပမယ့္ လံုး၀ကို ဖမ္းလုိ႔ မရတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

ေမး။ ။ျပည္ပကျမန္မာမီဒီယာေတြကေတာ္လွန္ေရးကေနေပါက္လာဖြားလာတဲ့ မီဒီယာေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သတင္းသမားလိုက္နာရမယ့္က်င့္ဝတ္ေတြနဲ႔လြဲေခ်ာ္ေနတာေတြရွိတယ္ဆိုၿပီးေျပာၾကတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေကာကိုေအးခ်မ္းႏိုင္ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ေတာက္ေလွ်ာက္အခုထိေျပာေန၊ လုပ္ေနၾကတာပါပဲ။က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ကိုက အရမ္း က်ပ္တယ္။ဆရာဦး၀င္တင္တုိ႔တေတြ၊တကယ့္သတင္းစာဆရာႀကီးေတြေတာင္မွ၆၂ခုႏွစ္မွာ အဖမ္းခံရတာတုိ႔၊အပိတ္ခံရတာတို႔ျဖစ္တယ္။အဲဒီကေနစၿပီးေတာ့က်ေနာ္တို႔သတင္းစာေလာက ပ်က္သြားလိုက္တာ၈၈အထိပဲ။၈၈မွာတုန္းကျမန္မာျပည္မွာခုနကက်န္ေနခဲ့တဲ့ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ ဆရာႀကီးေတြရွိတယ္။ေနာက္၈၈အၿပီးဒီဘက္ထြက္လာတဲ့သူေတြအကုန္လံုးကတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ၊ ႏုိင္ငံေရး သမားေတြခ်ည္းပဲ။ ေနာက္တခုက မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေတြ႕အႀကံဳ မရွိၾကဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္က စာေလး၊ ေပေလးေတြ စိတ္၀င္စားတယ္၊ ဒီဘက္မွာ ႏုိင္ငံျခား သတင္းေထာက္ေတြ ေတြ႕တယ္။ သတင္းစာ တုိက္ႀကီးေတြ ေတြ႕တယ္။ အဲဒါကို ကုိယ္က အားက်ၿပီးေတာ့ စေရးၾကတယ္။ ေရးၾကေတာ့ အဲဒီေရးတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ကိုယ္က ႏိုင္ငံေရးသမား၊ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ဆန္ဆန္ေပါ့ေလ။ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ႀကိဳက္သလို၊ အဆင္ေျပသလို လုပ္ၾကတာ။ ေနာက္ပိုင္း နည္းေတြ ရလာတယ္၊ အေတြ႕အႀကံဳေတြ ရလာေတာ့ ေနာက္ပိုင္း မီဒီယာဆုိတာ independent ျဖစ္ရမယ္။ မလြတ္လပ္တဲ့ မီဒီယာဟာ ဘယ္ေတာ့မွ လုပ္စားလုိ႔ မရဘူး။ အဲဒါမ်ိဳးေတြ သိလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ စၿပီး ျပင္လာၾကပါတယ္။

ေမး ။ ။အခုအဲဒီDVBကေကာindependent ျဖစ္ဖုိ႔ဦးတည္ေနတာလား။

ေျဖ ။ ။က်ေနာ္တုိ႔ကindependent ျဖစ္ေနပါၿပီ။ က်ေနာ္တုိ႔ ေရဒီယုိ စ လႊင့္တဲ့ အခါမွာ အၿမဲတမ္း က်ေနာ္တုိ႔ ေရဒီယိုရဲ႕ အစမွာDVBကအမ်ိဳးသားညြန္႔ေပါင္းအသံလႊင့္ဌာနပါဆိုၿပီး အဲဒီလုိ ေၾကညာေလ့ရွိတယ္။ အဲဒါ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ကေန၂၀၀၂ အထိပဲ။၂၀၀၂မွာက်ေနာ္တုိ႔ ျဖဳတ္လုိက္တယ္။ ျဖဳတ္လုိက္တယ္ဆုိတာက အမ်ိဳးသားညြန္႔ေပါင္းအစိုးရရဲ႕အသံလႊင့္ဌာနဆိုတဲ့က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕အသံႀကီးကဒီအစိုးရအတြက္ပဲ လုပ္ေပးတာျဖစ္မယ္။ အဲဒါကို က်ေနာ္တုိ႔ မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ ေနာက္တခုက မီဒီယာဆုိတာက independent ျဖစ္ဖုိ႔လုိတယ္။ အစိုးရအဖဲြ႔ တခုခု၊ ႏိုင္ငံေရး ပါတီ တခုခုက ထိန္းထားတာ မျဖစ္သင့္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ ၂၀၀၆ မွာ DVBfoundationအေနနဲ႔ေျပာင္းလုိက္တယ္။ေျပာင္းလုိက္တဲ့အခ်ိန္မွာအဖြဲ႕အစည္းေတြက လူေတြလည္း ပါတယ္။ ၆ ေယာက္ေလာက္ ရွိမယ္။ အဲဒီပါတဲ့ လူေတြ အကုန္လံုးက သူတုိ႔ ကိုယ္ သူတုိ႔ သတင္းသမားအျဖစ္ပဲ ပါဝင္တယ္။ သူတို႔ organization ကို ကိုယ္စား မျပဳဘူး။

အခုက်ေနာ္တုိ႔ independentျဖစ္သြားၿပီ။ခုနကေဖာင္ေဒးရွင္းျဖစ္သြားတဲ့အခ်ိန္မွာပဲေနာ္ေ၀းႏိုင္ငံ ဥပေဒအရ အယ္ဒီတာေတြက ေနာ္ေ၀းမွာရွိတဲ့ သတင္းအယ္ဒီတာေတြ လိုက္နာရမယ့္၊ ေစာင့္ထိန္းရမယ့္ က်င့္၀တ္ေတြ လိုက္နာရမယ္။ အဲဒီဟာ လိုက္နာတယ္ ဆိုတာက လြတ္လပ္တဲ့ မီဒီယာတခုအေနနဲ႔ ရပ္တည္သြားမယ္ ဆိုတဲ့ဟာမ်ိဳး။ တကယ္လုိ႔ အဲဒီလုိ ရပ္တည္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ကို ခုနက အစိုးရ အဖဲြ႔အစည္း၊ ႏိုင္ငံေရး အဖဲြ႕အစည္း တခုခုကပဲ ျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္တုိ႔ကို ဖိအား လာေပးမယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ တာ၀န္က အလုပ္ကေန ရပ္ဆိုင္းခံရမယ္။ သူတုိ႔ ေျပာတဲ့ အတုိင္း လုိက္နာၿပီး လုိက္လုပ္လုိ႔ မရဘူး။ ၂၀၀၂ ကေနစၿပီးေတာ့ အမ်ိဳးသားညြန္႔ေပါင္းအစိုးရ ကေနၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ကို ဘယ္ဟာထည့္ရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ေျပာတာေတြ မရွိပါဘူး။

အခုက်ေနာ္တုိ႔ဘာေတြပဲလုပ္ေနလုပ္ေနက်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ေနာက္ဆံုးပန္းတုိင္က ဒီမုိကေရစီ ရသြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ တကယ့္ independentမီဒီယာတခုအေနနဲ႔လူထုအက်ိဳးျပဳမီဒီယာ တခု အေနနဲ႔ ရပ္တည္ဖို႔ပါ။ ဘယ္အစိုးရပဲ တက္တက္ မီဒီယာက အရမ္းကို အေရးႀကီးတယ္။ တကယ္လုိ႔ မီဒီယာဟာ independent မျဖစ္ဘူးဆုိရင္ ေနာက္တက္လာမယ့္ အစိုးရလည္း ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းတယ္ေျပာေျပာ ေျပာလုိ႔မရဘူး၊ တဖက္ေစာင္းနင္း ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ မီဒီယာက ေထာက္ျပဖုိ႔လုိတယ္။ အဲဒီလုိ မီဒီယာမ်ိဳး ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ရပ္တည္ႏိုင္ဖုိ႔ လုိတယ္။